Tiết 1 – Bài 33 -Trong các thập niên 50 – 60 của thế kỷ XIX nhiều cuộc cách mạng tư sản liên tục nổ ra dưới những hình thức khác nhau ở Châu Âu và Bắc Mỹ đã khẳng định sự toàn thắng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa, chấm dứt cuộc đấu tranh "Ai thắng ai" giữa thế lực phong kiến lạc hậu, bảo thủ với giai cấp tư sản đại diện cho lực lượng sản xuất tiến bộ. -Để tìm hiểu nguyên nhân nào dẫn đến cuộc đấu tranh thống nhất Đức, Italia và nội chiến Mỹ? Diễn biến diễn ra như thế nào? Tính chất, ý nghĩa ra sao? Bài học hôm nay sẽ trả lời các câu hỏi nêu trên. Từ những năm 1848 – 1849 một cao trào Cách mạng tư sản lại diễn ra sôi nổi ở Châu Âu. Ở Pháp nhằm lật đổ bộ phận tư sản tài chính, thiết lập nền cộng hoà thứ 2, tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Ở Đức và Italia ngoài nhiệm vụ thủ tiêu quan hệ sản xuất phong kiến còn thực hiện nhiệm vụ thống nhất đất nước, mở đường cho chủ nghĩa tư bản đi lên. 1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.a. Tình hình nước ĐứcHãy cho biết tình hình nước Đức trước khi thống nhất? 1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.a. Tình hình nước Đức+ Giữa thế kỷ XIX kinh tế tư bản chủ nghĩa Đức phát triển nhanh chóng, Đức trở thành nước công nghiệp.+ Phương thức kinh doanh theo lối tư bản đã xâm nhập vào các ngành kinh tế.+ Nước Đức bị chia sẻ thành nhiều vương quốc nhỏ, cản trở sự phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa. Đức bị chia sẻ thành nhiều vương quốc nhỏ, cản trở sự phát triển kinh tế TBCN 1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.a. Tình hình nước ĐứcYêu cầu cấp bách của Đức là làm gì để phát triển kinh tế tư bản chủ nghĩa? 1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.a. Tình hình nước Đức→ đặt ra yêu cầu cần thống nhất đất nước.- Đức tiến hành thống nhất bằng vũ lực "Từ trên xuống" thông qua các cuộc chiến tranh với các nước khác. Hoàncảnh Nội dungGiữa TK XIXPhương thức kinh doanhĐức bị chia sẻkinh tế TBCN phát triển nhanh chóng, Đức trở thành nước công nghiệp. kinh doanh TBCN xâm nhập vào các ngành kinh tế, tạo nên tầng lớp quý tộc tư sản hoá gọi là Gioongke.thành nhiều vương quốc nhỏ, cản trở sự phát triển kinh tế TBCN.=> Vấn đề thống nhấtVấn đề thống nhất nước Đức trở thành yêu cầu cấp thiết. 1. Cuộc đấu tranh thống nhất nước Đức -Ở Đức do sự thoả hiệp của giai cấp tư sản và quý tộc phong kiến, giai cấp vô sản chưa đủ trưởng thành để tiến hành thống nhất đất nước bằng con đường Cách mạng – con đường "Từ dưới lên", quá trình thống nhất đất nước được thực hiện bằng con đường chiến tranh vương triều – "từ trên xuống", thông qua vai trò của quý tộc Phổ – đại diện là Bi-xmác. -Với những chính sách phản động đã đưa nước Đức trở thành một đồn luỹ phản động, nhất là nguồn gốc chủ yếu dẫn đến chủ nghĩa quân phiệt xâm lược và là trung tâm xảy ra các cuộc chiến tranh ở châu Âu. Bi-xmác, đại diện quân phiệt Phổ thống nhất nước Đức bằng 3 cuộc chiến tranh b. Quá trình thống nhất Đức :+ Năm 1864 Bi-xmác tấn công Đan Mạch chiếm Hôn-xtai-nơ và Sơ-lê-xvích hai địa bàn chiến lược quan trọng ở Ban Tích và Bắc Hải.+ Năm 1866 Bi-xmác gây chiến tranh với Áo, Đức thành lập một liên bang Bắc Đức.+ Năm 1870, 1871 Bi-xmác gây chiến với Pháp thu phục được các bang miền Nam hoàn toàn thống nhất đất nước. +Chống Đan Mạch [1864], chống Áo [1866] => Liên bang Bắc Đức ra đời [1867].+Chống Pháp [1870 -1871] => thu phục các bang miền Nam. Ngày 18-01-1871, thành lập đế chế Đức, Vin-hem I lên ngôi Hoàng đế, Bi-xmác thành Thủ tướng. VuaVin-hem I Nước Đức là một liên bang gồm 22 bang và 3 thành phố tự do. 1. Cuộc đấu tranh thống nhất đất nước.-Việc thống nhất nước Đức có ý nghĩa gì ? Thời gian Diễn biến186418661867Chống Đan MạchChống ÁoLiên bang Bắc Đức ra đời1870 -1871Chống Pháp => thu phục các bang miền Nam.1. Cuộc đấu tranh thống nhất nước Đức18-1-1871thành lập đế chế Đức, Vin-hem I lên ngôi Hoàng đế, Bi-xmác thành Thủ tướng.- Ý nghĩa? -Là cuộc CMTS tạo điều kiện cho kinh tế TBCN phát triển mạnh mẽ ở Đức. 2. Cuộc đấu tranh thống nhất Italiaa.Tình hình Italia trước khi thống nhất :Tình hình Italia trước khi thống nhất đất nước? 2. Cuộc đấu tranh thống nhất Italiaa. Hoàn cảnh H.cảnh Nội dungGiữa TK XIXVương quốc Pi-ê-môn-têBá tước Ca-vuaItalia vẫn bị chia thành 7 vương quốc nhỏ, chịu sự khống chế của đế quốc Áo.Chỉ có Vương quốc Pi-ê-môn-tê là giữ được độc lập về chính trị và kinh tế => tạo điều kiện cho kinh tế TBCN đi lên.Thủ tướng Piêmôntê, chủ trương dùng chiến tranh để thành lập nước Italia dưới sự lãnh đạo của Vương triều Xa-voa.=> Vấn đề thống nhấtVấn đề thống nhất nước Đức trở thành yêu cầu cấp thiết. 2. Cuộc đấu tranh thống nhất Italia Giữa TK XIX, Italia vẫn bị chia thành 7 vương quốc nhỏ, chịu sự khống chế của đế quốc Áo. Chỉ có Vương quốc Pi-ê-môn-tê là giữ được độc lập về chính trị và kinh tế => tạo điều kiện cho kinh tế TBCN đi lên. Bá tước Ca-vua - Thủ tướng Piêmôntê, chủ trương dùng chiến tranh để thành lập nước Italia dưới sự lãnh đạo của Vương triều Xa-voa. 2. Cuộc đấu tranh thống nhất Italiaa.Tình hình Italia trước khi thống nhất :Trước tình hình đó đặt ra yêu cầu gì để đưa Italia phát triển theo hướng tư bản chủ nghĩa?
Cách mạng tư sản là gì? Hình thức của các cuộc cách mạng tư sản? Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới? Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng tư sản? Ý nghĩa của cách mạng tư sản?
Trong lịch sử thế giới cận đại, cách mạng tư sản được coi là một trong những vấn đề lớn và có những ý nghĩa quan trọng, cách mạng tư sản không chỉ đánh dấu sự thay đổi của chính những quốc gia tiến hành cách mạng, mà cách mạng tư sản còn là bước chuyển mình của nền cách mạng thế giới. Nhiều người cho đến giai đoạn hiện nay vẫn chưa hiểu cách mạng tư sản là gì và những vấn đề liên quan đến cách mạng tư sản. Chính vì vậy mà bài viết dưới đây chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu cách mạng tư sản là gì? Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu?
Tư vấn luật trực tuyến miễn phí qua tổng đài điện thoại: 1900.6568
1. Cách mạng tư sản là gì?
Cách mạng tư sản được hiểu cơ bản chính là những cuộc cách mạng do giai cấp tư sản hay tầng lớp quý tộc mới lãnh đạo với mục đích chính đó là nhằm để có thể lật đổ được chế độ phong kiến thời bấy giờ. Cách mạng tư sản nổ ra để nhằm mục đích có thể thiết lập ra nền thống trị mới của giai cấp tư sản và bên cạnh đó thì cũng là mở đường đi mới cho sự phát triển của chủ nghĩa tư bản.
Theo ghi chép lịch sử thì cuộc cách mạng tư sản đầu tiên đã được diễn ra vào thế kỉ thứ 16 và đến hết thế kỉ 20 thì mới chấm dứt thời đại của những cuộc cách mạng tư sản. Cách mạng tư sản diễn ra cũng đã thiết lập nên nền dân chủ vô sản, cách mạng tư sản cũng từ đó mà tạo ra những bước phát triển mạng mẽ trong lực lượng sản xuất của đất nước.
Bên cạnh đó thì cách mạng tư sản còn được coi như là một bước tiến bộ vượt bậc về phương thức sản xuất, một bước lớn có những vai trò và ý nghĩa quan trọng trong quá trình phát triển và tạo lập của xã hội loài người.
Về sâu xa thì ta nhận thấy rằng, bản chất của cách mạng tư sản vẫn giữ nguyên bản chất là sự bóc lột, cách mạng tư sản về cơ bản chỉ là sự thay thế chế độ bóc lột của tầng lớp phong kiến bằng sự bóc lột của chế độ tư bản chủ nghĩa. Chính bởi vì vậy, nhìn chung cuộc cách mạng tư sản trên thực tế vẫn còn nhiều hạn chế bởi vì cách mạng tư sản chưa giải quyết triệt để được những vấn đề cơ bản của xã hội, vẫn là chế độ con người thực hiện việc bóc lột con người.
2. Hình thức của các cuộc cách mạng tư sản:
Các cuộc cách mạng tư sản ở các quốc gia trên thế giới sẽ đều diễn ra theo một hình thức hoàn toàn khác nhau. Cụ thể, ta nhận thấy, cách mạng tư sản sẽ được diễn ra theo những hình thức tiêu biểu như sau:
– Thứ nhất: Nội chiến:
Nội chiến được hiểu là chiến tranh diễn ra giữa các thành phần trong một quốc gia cụ thể. Nội chiến diễn ra giữa những người dân sử dụng cùng một ngôn ngữ nhưng các chủ thể này lại xảy ra tranh chấp vì những lí do khác nhau.
– Thứ hai: Cách mạng quần chúng:
Cách mạng quần chúng được xem là cuộc cách mạng vì quần chúng nhân dân. Cách mạng quần chúng coi trọng sức mạnh vĩ đại của quần chúng. Cuộc cách mạng tư sản theo hình thức cách mạng quần chúng này có thể kể đến như là cách mạng Pháp năm 1789.
– Thứ ba: Phong trào giải phóng dân tộc:
Phong trào giải phóng dân tộc được hiểu là phong trào nổi lên để người dân đấu tranh giành lại quyền độc lập và bảo vệ độc lập dân tộc. Phong trào giải phóng dân tộc là của các nước thuộc địa trên thế giới. Những cuộc cách mạng tư sản theo hình thức phong trào giải phóng dân tộc này có thể nói đến cụ thể như chiến tranh giành độc lập của 13 bang thuộc địa Bắc Mỹ, cách mạng Hà Lan,…
– Thứ tư: Thống nhất quốc gia:
Thống nhất quốc gia được hiểu cơ bản chính là hình thức đấu tranh nhằm mục đích để có thể thống nhất lãnh thổ quốc gia. Các cuộc cách mạng tiêu biểu của hình thức thống nhất quốc gia là ở Đức và Italia.
– Thứ năm: Cải cách duy tân:
Cải cách duy tân được hiểu cơ bản chính là hình thức tạo ra những chuỗi sự kiến cải cách, cách tân. Những cuộc cải cách này nhằm mục đích để dẫn đến những thay đổi to lớn trong chính trị cũng như trong xã hội và kinh tế. Các cuộc cải cách duy tân tiêu biểu xảy ra ở Nga, Nhật, Xiêm.
3. Các cuộc cách mạng tư sản tiêu biểu trên thế giới:
Cách mạng tư sản của Hà Lan đã được lịch sử ghi nhận là cuộc cách mạng tư sản đầu tiên ở trên toàn thế giới, cuộc cách mạng tư sản của Hà Lan diễn ra vào năm 1566, cuộc cách mạng nhằm mục đích để có thể chống lại sự cai trị của Felipe II của Tây Ban Nha. Kết quả đến năm 1648, cách mạng Hà Lan đã giành được thắng lại, tiến lên theo con đường chủ nghĩa tư bản.
Tiếp đến chúng ta cần phải kể đến đó chính là cách mạng tư sản của Pháp đã diễn ra từ năm 1789 đến năm 1799, cách mạng tư sản của Pháp được hiểu là cuộc cách mạng đã làm sụp đổ chế độ phong kiến ở Pháp, bên cạnh đó thì cách mạng tư sản của Pháp đã giúp giải phóng cho toàn thể nhân dân, thiết lập được chế độ mới mà ở đó ruộng đất sẽ được chia đều cho người dân, bên cạnh đó cách mạng tư sản của Pháp đã thiết lập lên quyền bình đẳng giữa người với người.
Cuộc cách mạng tư sản của Anh đã diễn ra từ năm 1642 đến năm 1651. Cuộc cách mạng tư sản của Anh diễn ra với nhiều cuộc chiến lớn. Đến cuối cùng thì cách mạng Anh đã giành được chiến thắng do cách mạng Anh nhận được sự ủng họ mạnh mẽ từ quần chúng nhân dân. Cuộc cách mạng tư sản của nước Anh diễn ra đã góp phần dọn đường cho chủ nghĩa tư bản được phát triển mạnh mẽ hơn nữa, bên cạnh đó thì cách mạng tư sản của Anh đã báo hiệu sự suy vong của chế độ quân chủ chuyên chế.
Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ đã diễn ra từ năm 1765 đến năm 1783 trên 13 thuộc địa của đế quốc Anh ở khu vực Bắc Mỹ. Cách mạng tư sản ở Bắc Mỹ được xem là cuộc cách mạng của tư tưởng và chính trị. Trải qua mấy thập kỉ chiến đấu, vào ngày 4/7/1776 thì bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ đã chính chính được tuyên bố, bản Tuyên ngôn độc lập Mỹ được xem như lời tuyên bố các quyền tự do dân chủ và khẳng định nền độc lập của các thuộc địa Anh ở khu vực Bắc Mỹ.
4. Mục tiêu, nhiệm vụ của cách mạng tư sản:
Mục tiêu chính của các cuộc cách mạng tư sản đó chính là nhằm mục đích có thể giải quyết được những mâu thuẫn cơ bản giữa quan hệ sản xuất phong kiến với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa. Chủ nghĩa tư bản tham chiến nhằm mục đích chính để có thể gạt bỏ hoàn toàn mọi cản trở để từ đó tạo điều kiện cho chủ nghĩa tư bản được phát triển mạnh mẽ và trở nên vững mạnh.
Bên cạnh đó, cách mạng tư sản diễn ra với mục đích chính đó là để có thể lật đổ được chế độ phong kiến đang cầm quyền, cách mạng tư sản đưa giai cấp tư sản lên làm giai cấp cấm quyền. Từ đó quyền lực của đất nước sẽ chỉ tập trung vào giai cấp tư sản, giai cấp tư sản cũng sẽ đưa đất nước phát triển theo con đường tư bản.
Đối với vấn đề về nhiệm vụ thì nhìn chung mỗi cuộc cách mạng tư sản khi được diễn ra ở những quốc gia khác nhau thì các cuộc cách mạng tư sản sẽ đều mang trong mình những nhiệm vụ nhất định, những cũng có những đặc điểm riêng và chung, cụ thể chúng ta có thể nhận thấy như:
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Hà Lan: Cuộc cách mạng tư sản Hà Lan diễn ra có nhiệm vụ là lật độ ách thống trị của vương triều Tây Ban Nha, đưa giai cấp tư sản lên cầm quyền bên cạnh đó là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Anh: Cuộc cách mạng tư sản Anh có nhiệm vụ chính là mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển, đem lại quyền lợi cho tầng lớp quý tộc mới và tư sản
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Bắc Mỹ: Cuộc cách mạng tư sản Bắc Mỹ có nhiệm vụ chủ chốt là giành độc lập và chuẩn bị cho sự ra đời của Hợp chủng quốc Hoa Kì
– Đối với cuộc cách mạng tư sản Pháp: Cuộc cách mạng tư sản Pháp nhằm lật đổ hoàn toàn chế độ phong kiến, đưa giai cấp tư sản lên nắm quyền và mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
5. Ý nghĩa của cách mạng tư sản:
Chúng ta có thể thấy, đa số các cuộc cách mạng tư sản diễn ra trên thế giới về cơ bản đều có chung một mục đích, nhiệm vụ chính đó chính là nhằm để có thể lật đổ chính phủ cầm quyền cũ và từ đó mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển. Do vậy các cuộc cách mạng tư sản đã làm lung lay tận gốc vào chế độ phong kiến.
Chúng ta cũng có thể nói cách mạng tư sản diễn ra thực chất cũng giống như một đòn chí mạng vào chế độ phong kiến, làm chế này độ phong kiến này dần sụp đổ.
Các cuộc cách mạng tư sản đầu tiên diễn ra đã đem lại những ý nghĩa lịch sử vô cùng to lớn, các cuộc cách mạng tư sản đã chấm dứt sự đô hộ của ngoại bang, lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế.
Không những vậy, các cuộc cách mạng tư sản còn giải phóng cho toàn thể nhân dân khỏi ách thống trị của chủ nghĩa thực dân.
Nói chung, ta nhận thấy rằng, các cuộc cách mạng tư sản có ý nghĩa rât lớn và nó đã mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển ở nhiều quốc gia, đưa đất nước phát triển bền vững theo con đường chủ nghĩa tư bản, các cuộc cách mạng tư sản cũng đã giúp đòi lại quyền bình đẳng cho người dân lao động trên khắp thế giới.