Gỏi đu đủ Som Tum là một trong những món ăn đại diện cho nền ẩm thực Thái Lan, từng lọt top 50 món ăn ngon nhất thế giới, nhận được nhiều sự ưu ái của du khách thập phương. Có thể nói, Som Tum hội tụ tất cả những điểm nhấn đặc biệt nhất của văn hóa ẩm thực xứ chùa Vàng với vị chua từ chanh, vị cay của ớt tươi, vị mặn mà của nước mắm và vị ngọt thanh của đường thốt nốt đem đến cho thực khách ấn tượng khó quên khi một lần thưởng thức nó.
Thực chất món ăn này vốn không phải là món ăn truyền thống của Thái Lan mà nó có xuất xứ từ Lào và Campuchia. Dù chỉ là món ăn được du nhập vào Thái Lan nhưng nó lại trở thành món ăn nổi tiếng của đất nước này. Với sự sáng tạo và khéo léo của người dân bản địa, trải qua lịch sử hàng trăm năm, Som Tum ở Thái Lan phát triển rộng rãi và nhận được nhiều sự chú ý của thực khắp trên khắp thế giới.
Nguyên liệu chính của món này là đu đủ bào sợi nhuyễn, đu đủ xanh không để chín đỏ có độ giòn và tươi mát rất hấp dẫn. Sau khi được bào sợi thì đu đủ được tẩm ướp để thấm gia vị và có phương pháp truyền thống giữ được độ giòn. Một số nguyên liệu trộn chung với đu đủ như đậu phộng, tôm khô, tép, tóp mỡ, cà chua và nước cốt chanh, lá chanh.
Ngoài ra, món gỏi đu đủ này cũng được biến thể thành nhiều dạng khác nhau trên khắp đất nước Thái Lan. Ở miền Trung Thái Lan người ta thường làm món Som tam ngọt và dịu hơn, bao gồm một ít mắm cá Lào hoặc cua muối và đậu phộng giã. Tuy nhiên tôm khô muối mặn cũng được dùng khá nhiều ở miền Trung Thái Lan, khi đó món gỏi đu đủ Thái được gọi là Som tam rama. Cũng có nhiều cách trộn gỏi khác như dùng xoài xanh, dưa chuột, táo, cà rốt và các loại rau củ quả khác.
Som Tum khi ăn kèm với nước chấm sẽ tạo ra một hương vị đặc trưng. Cái ngon ở món gỏi này phần lớn nằm ở nước chấm. Công thức pha chế nước chấm là yếu tố quan trọng nhất quyết định cả hương vị của món ăn. Nước chấm mỗi nơi sẽ có cách pha chế khác nhau tạo nên vị ngon đặc trưng.
Som Tum thường được ăn kèm với bún gạo. Gỏi đu đủ có vị sẩn sẩn của đu đủ xanh, vị chua của nước cốt chanh tươi, vị mặn của tôm khô, nước chấm chanh ớt cay nồng nên thực khách thường trộn với bún để giảm bớt vị cay. Tất cả hương vị hòa nguyện vào nhau tạo nên món ăn truyền thống với vị cay đặc trưng của ẩm thực Thái.
Trong chuyến du lịch Thái Lan, nếu du khách muốn thưởng thức hương vị của món ăn này một cách đúng điệu nhất thì hãy ghé nhà hàng Som Tam Nua ở Siam Square Soi 5. Nhà hàng này nằm ở con hẻm nhỏ dẫn ra trạm BTS Siam, việc tìm kiếm nhà hàng này chẳng khác nào một hành trình thú vị để đến với bữa ăn ngon miệng. Có đôi khi việc xếp hàng dài, chờ đợi mấy tiếng đồng hồ chỉ để thưởng thức được đĩa Som Tum hương vị truyền thống cũng là một trải nghiệm khá thú vị dành cho thực khách.
Son Tam Nua là một nhà hàng kiểu Pháp với quy mô thường nhỏ, món ăn giá cả phải chăng, thích hợp mọi tầng lớp xã hội. Bàn ăn được chuẩn bị kĩ lưỡng với dụng cụ ăn uống và gia vị luôn sẵn sàng cho bất kỳ thực khách đói bụng nào. Ở đây không chỉ phục vụ món Som Tum mà còn có nhiều món ngon Thái Lan nổi tiếng khác. Tùy vào khoảng thời gian mà nhà hàng cung cấp các thực đơn khác nhau. Phong cách phục vụ của Son Tam Nua cũng là một trong những yếu tố thu hút du khách. Nếu như buổi trưa có các quý cô phục vụ mặc những bộ váy công sở thanh lịch thì buổi tối là những thanh thiếu niên, thái độ phục vụ chu đáo, thân thiện. Tại Son Tam Nua luôn luôn đông khách nhưng cũng chính vì điều này mà không ít thực khách phải bực mình vì phải chờ đợi quá lâu để được thưởng thức.
Ở đây có bốn loại gỏi đu đủ để chọn nhưng ngon nhất vẫn là Som Tum Thái với giá 75 baht. Món ăn này được trộn nhiều chanh và ớt với điểm nhấn chủ yếu là vị chua cay. Khi đưa vào miệng, điều thực khách có thể cảm nhận được đầu tiên đó chính là miếng đu đủ với vị giòn, chua ngọt cay mặn lưu mãi nơi đầu lưỡi. Đậu phộng rang bùi béo, giòn rụm càng khiến cho những sợi đu đủ thêm ngon miệng, những miếng cà chua bi sẽ khiến cho vị giác của thực khách êm lại, thoải mái tận cùng. So với những nhà hàng khác thì món gỏi đu đủ ở đây ngọt và ít cay hơn, cũng vì vậy mà hợp với khẩu vị của du khách nước ngoài. Còn nếu du khách muốn thưởng thức món Som Tum giống hệt truyền thống thì với cái giá 75 baht du khách sẽ tìm được không ít nhà hàng hấp dẫn không hề kém.
Ngoài ra còn có một số địa chỉ nổi danh khác mà du khách có thể tìm đến như:
Nhà hàng Som’s Som Tum nằm ở số 353/16 Soi Vibhavadee 20, Jatujak, Bangkok 10900. Hàng ngày mở cửa từ thứ 2 đến thứ 7 bắt đầu từ 8:30 a.m - 4 p.m. Giá một phần somtam dao động từ 10 - 30 baht.
Nhà hàng Sap One đối diện Carrefour trên đường Ratchadapisek Rd, Ratchadapisek 10310. Cửa hàng bắt đầu mở cửa từ 3 p.m đến khuya. Chi phí dao động từ 10 – 40 baht/ đĩa.
Nhà hàng Somtumized, Mansion 7, tọa lạc ở số nhà 244/7 Ratchadapisek Soi 14, Ratchadapisek 10310. Điện thoại liên hệ: +66 [0]2 275 1489. Mở cửa từ chủ nhật đến thứ 5 [từ 11:30 a.m đến nửa đêm], thứ 6 và thứ 7 [từ 11:30 – 2 a.m]. Chi phí: 55 – 270 baht/ đĩa.
Nittaya Kai Yang nằm ở số nhà 32/42 Prachacheun, Bangkhen 11000. Điện thoại liên hệ: +66 [0]2 591 1264-5/913 9886-7. Nhà hàng mở cửa từ 10:30 a.m – 9:30 p.m. Chí phí somtam ở đây khá đắt, khoảng 100 – 200 baht/ đĩa.
Hiện nay ở Việt Nam tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP. HCM có không ít nhà hàng bán món Som Tum truyền thống. Tuy nhiên, hương vị không đặc trưng như ở Thái Lan vì khẩu vị mỗi nơi mỗi khác, cần dung hòa để nhận được sự chú ý của thực khách. Vậy nên nếu muốn được thưởng thức Som Tum chính gốc thì phải đến các nhà hàng truyền thống tại Thái Lan thì du khách mới hiểu được tại sao món ngon này lại được nhiều du khách trên thế giới "truy lùng" đến như vậy!
Hương vị chua cay cùng với màu sắc và cách trình bày thật bắt mắt của món ăn Gỏi Som Tum chắc chắc sẽ khiến thực khách phải "ngây ngất". Hãy tham gia tour du lịch Thái Lan và cùng Viet Viet Tourism một lần thưởng thức món ăn này để rồi cứ mãi nhớ vị chua cay ấy nhé!
Gỏi đu đủ xanh của người Thái được gọi là Som Tum. Som có nghĩa là chua và Tum dùng để chỉ âm thanh giã từ cối và chày dùng để trộn các nguyên liệu. Sau đó, nước sốt được trộn với các nguyên liệu còn lại và phủ đậu lạc rang lên trên để tăng thêm vị mặn. Thành phẩm cuối cùng là một món gỏi sở hữu đồng thời vị mặn, ngọt, cay, chua và đắng - một sự kết hợp hương vị đặc trưng cho ẩm thực Thái Lan.
Với các bản dịch của phương Tây, bạn có thể thấy món ăn này được liệt kê là: som tum, som tam, sum tam, somtum, tam som.
Gỏi đu đủ xanh của người Thái được gọi là som tum.
Sự đặc biệt của món gỏi đu đủ Som Tum đã được Doodle hôm nay tôn vinh món ăn đặc trưng của Thái Lan Som Tum, một món gỏi đu đủ xanh chua chua ngọt ngọt cũng rất phổ biến ở Campuchia, Lào và Việt Nam. Vào ngày này năm 2012, Cục Xúc tiến Văn hóa Thái Lan đã đăng ký Som Tum là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Món gỏi đu đủ Thái bắt nguồn từ đâu?
Gỏi đu đủ xanh có nguồn gốc từ Lào. Từ những năm 1970 đến đầu những năm 1990, món ăn được du nhập vào Thái Lan và ngay lập tức được người Thái thích nghi làm thành món ăn đường phố phổ biến.
Người dân Thái Lan đã bỏ 2 gia vị padaek và nam pu trong món ăn gốc ở Lào và thay thế bằng nước mắm để làm món ăn trở nên ngọt và đậm vị hơn một chút. Biến thể này sau đó đã được giới thiệu rộng rãi với thế giới bằng cách thêm vào thực đơn những món nên thử khi ở Thái Lan.
Gỏi đu đủ Thái khiến người ăn phải khen nức nở.
Gỏi đu đủ xanh là một trong số ít những món ăn mà người Thái sẽ không ăn với cơm. Thông thường nó được ăn như một bữa trưa nhẹ vì ít calo và chất béo, nhiều dinh dưỡng và vô cùng thơm ngon.
Theo truyền thống, Som Tam được giã bằng cối và chày. Tuy nhiên nếu không 2 vật dụng này bạn chỉ cần chuyển sang máy xay thực phẩm tiện dụng. Công thức làm gỏi đu đủ Thái chuẩn bản địa dưới đây đã được điều chỉnh vì sự tiện lợi trong cuộc sống hiện đại và có rất ít sự khác biệt về hương vị.
Thành phần chính món gỏi đu đủ Thái
1 quả đu đủ xanh
1 tép tỏi vừa, băm nhuyễn
1 trái ớt đỏ nhỏ, như ớt Thái Lan, bỏ hạt và thái nhỏ
2 muỗng canh nước mắm, hoặc xì dầu
2 muỗng canh dầu thực vật
3 muỗng canh nước cốt chanh tươi
2 thìa đường nâu
5 hạt đậu xanh lớn
1 bát nhỏ cà chua bi
Nguyên liệu đầy đủ của món gỏi đu đủ Thái.
2 chén giá đỗ
1/4 chén húng quế thái nhỏ, để trang trí
1/2 chén đậu phộng rang hoặc hạt điều, để trang trí
1/2 thìa cà phê đường cát, tùy chọn
3 củ hành lá vừa, cắt mỏng theo chiều dọc
Cơm nếp để ăn kèm, tùy chọn
Cách làm món gỏi đu đủ Thái đúng kiểu người bản địa
Bước 1: Gọt vỏ đu đủ xanh.
Bước 2: Sử dụng dụng cụ nạo lớn nhất và xoay đều khi nạo để tránh va chạm vào các hạt bên trong.
Bước 3: Cho tỏi, ớt, nước mắm, dầu, nước cốt chanh và đường nâu vào trong cối xay thực phẩm nhỏ. Xay đều cho đến khi hỗn hợp chuyển sang màu hơi đỏ thì đổ ra bát.
Bước 4: Thái đậu xanh thành từng đoạn và cho vào cối xay hoặc máy xay. Đập để cắt nhỏ và làm nát đậu. Ở Thái Lan, đậu được giã để làm dập, nhưng phương pháp này cũng hiệu quả.
Bước 5: Cho đu đủ bào sợi, cà chua bi và giá đỗ vào bát lớn. Thêm gần hết húng quế, giữ lại một ít để dùng làm đồ trang trí. Cuối cùng đổ đều nước sốt ớt và rắc đậu phộng lên trên.
Bước 6: Kiểm tra và điều chỉnh hương vị của món salad như mong muốn. Nếu bạn muốn có vị đậm đà hơn hãy thêm ít nước tương. Nếu nó quá chua, rắc một ít đường trắng lên trên món salad của bạn và trộn đều [đường sẽ tan trong một hoặc hai phút].
Bước 7: Trang trí món ăn với hành lá, rau húng và đậu phộng.
Bước 8: Món ăn hoàn thành bạn có thể ăn cùng một phần cơm nếp giống như ở cách ăn ở Thái Lan.
Mẹo dành cho người ăn chay: Đối với người ăn chay, hãy bỏ qua tôm khô và thay thế nước mắm bằng nước tương.
Tổng hợp theo thespruceeats, Honest cooking...