Chính sách tiền tệ nới lỏng là gì năm 2024
|
Kể từ khi khủng hoảng toàn cầu nổ ra, cả ngân hàng trung ương Anh và Cục dự trữ liên bang Mỹ (Fed) đã sử dụng chính sách nới lỏng tiền tệ (hay nới lỏng định lượng – QE) để kích thích tiêu dùng, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Show
Tính đến tháng 9/2010, ngân hàng trung ương Anh đã cam kết bơm khoảng 600 tỷ USD trong khi hôm 14/9, sau khi tung ra 2 gói QE trị giá 2,3 nghìn tỷ USD, Fed cam kết nới lỏng định lượng không giới hạn, cụ thể, chi 40 tỷ USD mua trái phiếu mỗi tháng và 85 tỷ USD hoán đổi trái phiếu ngắn hạn sang dài hạn cho đến khi thị trường lao động được cải thiện. Tiếp sau Anh và Mỹ, ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) cũng cam kết triển khai chương trình mua trái phiếu không giới hạn để hỗ trợ các nước ngập trong khủng hoảng nợ khu vực. Nhật Bản cũng bắt đầu mạnh tay nới lỏng tiền tệ. Hôm qua, 22/1, ngân hàng trung ương Nhật Bản tuyên bố mở rộng chương trình mua tài sản không giới hạn cho đến khi lạm phát lên 2%. Việc các ngân hàng trung ương (NHTW) đua nhau nới lỏng tiền tệ đang làm dấy lên lo ngại một cuộc chiến tranh tiền tệ. Vậy nới lỏng tiền tệ thực sự là gì? Nới lỏng tiền tệ thuộc về nhóm chính sách tiền tệ phi truyền thống được ngân hàng trung ương (NHTW) sử dụng nhằm kích thích nền kinh tế khi các chính sách tiền tệ truyền thống đã bị vô hiệu. NHTW áp dụng nới lỏng định lượng bằng cách mua các tài sản tài chính từ ngân hàng thương mại và các tổ chức tư nhân khác (quỹ hưu trí, doanh nghiệp) nhằm bơm một lượng tiền xác định vào nền kinh tế. Biện pháp này khác so với cách truyền thống là mua-bán trái phiếu chính phủ nhằm giữ lãi suất thị trường ở mức mục tiêu. Nới lỏng tiền tệ sẽ làm tăng dự trữ dư thừa (mức cao hơn dự trữ bắt buộc) tại các ngân hàng, và làm tăng giá của tài sản tài chính, từ đó làm giảm lợi suất của các tài sản này. Chính sách nới lỏng tiền tệ mở rộng thường bao hàm nghiệp vụ NHTW mua trái phiếu chính phủ ngắn hạn nhằm làm giảm các mức lãi suất ngắn hạn trên thị trường. Tuy nhiên, khi lãi suất ngắn hạn đã gần ở mức 0 hoặc bằng 0%, thì chính sách tiền tệ truyền thống sẽ không thể hạ thấp lãi suất được nữa. Nới lỏng tiền tệ có thể được sử dụng nhằm kích thích kinh tế bằng cách mua các tài sản dài hạn (không phải là trái phiếu chính phủ ngắn hạn), và như vậy sẽ khiến lãi suất dài hạn giảm xuống. Khi các ngân hàng thương mại bán được tài sản cho NHTW các ngân hàng này sẽ có nhiều tiền hơn để cho vay, từ đó nền kinh tế sẽ có nhiều tiền để tài trợ cho các dự án kinh doanh; các dự án kinh doanh sẽ sử dụng nhiều nhân công hơn; việc làm được tạo ra và kinh tế được kích thích để phát triển. Đối với chính sách tiền tệ của Fed, mục tiêu giảm thiểu thất nghiệp là mục tiêu cao nhất, khác với ưu tiên của các NHTW khác trên thế giới, ví dụ ECB ưu tiên giữ lạm phát trong tầm kiểm soát. Hệ quả của nới lỏng tiền tệ Có thể thấy rõ nhất 3 hệ quả của chính sách nới lỏng tiền tệ đó là nguy cơ chiến tranh tiền tệ, biến động động tỷ giá và áp lực lạm phát. Về nguy cơ chiến tranh tiền tệ, sau khi Fed tung gói nới lỏng định lượng lần 3, các bộ trưởng tài chính trong đó có Brazil, Trung Quốc, Hàn Quốc cáo buộc Mỹ đang làm tăng nguy cơ chiến tranh tiền tệ và thương mại. Cảnh báo này càng trở nên gay gắt hơn khi mới đây Nhật Bản tuyên bố nới lỏng không giới hạn. Chính sách nới lỏng tiền tệ về lý thuyết sẽ khiến nội tệ của một quốc gia giảm giá. Thực tế, Nhật Bản đặt mục tiêu ghìm giá yên, tuy nhiên mục tiêu nới lỏng của Mỹ là nhằm khôi phục thị trường lao động. Do đó, nhiều ý kiến cho rằng, Nhật Bản sẽ nổ phát súng đầu tiên cho cuộc chiến tiền tệ. Nguy cơ biến động tỷ giá đặc biệt ảnh hưởng đến các nền kinh tế mới nổi ở châu Á, châu Phi. Ở châu Phi dòng tiền nóng chủ yếu đến từ các nền kinh tế phát triển, do đó, ảnh hưởng của nới lỏng tiền tệ từ các nước phát triển chủ yếu thể hiện qua biến động tỷ giá. Nới lỏng tiền tệ sẽ khiến dòng tiền chảy vào các nước đang phát triển nhiều hơn và có thể tăng nguy cơ lạm phát chủ yếu do giá hàng hóa tăng và tăng trưởng tín dụng của hệ thống ngân hàng. Chính sách tiền tệ hay còn được gọi là chính sách lưu thông tiền tệ là quá trình quản lý cung tiền được thực hiện bởi ngân hàng trung ương để điều hành để tác động trực tiếp đến tình hình kinh tế nhằm mục đích ổn định và phát triển kinh tế. Chính sách tiền tệ được chia ra làm 2 dạng là chính sách tiền tệ thắt chặt và chính sách tiền tệ mở rộng, hay còn gọi là nới lỏng tiền tệ. Chính sách tiền tệ là công cụ để điều tiết và tác động trực tiếp đến nền kinh tế, nó có vai trò quan trọng trong việc ổn định kinh tế. Sau đây chúng ta sẽ tìm hiểu chính sách nới lỏng tiền tệ là gì? Chính sách nới lỏng tiền tệ là gì?Chính sách tiền tệ mở rộng hay còn gọi là chính sách nới lỏng tiền tệ là chính sách tiền tiền tệ với mục đích nhằm mục đích thúc đẩy nền kinh tế và kiểm soát tình hình tài chính của quốc gia tế thông qua các công cụ ngoại hối và tín dụng. Chính sách tiền tệ mở rộng giúp kích cầu nền kinh tế bằng việc bơm tiền vào thị trường, khi bơm tiền vào thị trường thì lãi suất sẽ có xu hướng giảm, tạo kích cầu chi tiêu trong dân, dẫn đến kích cầu trong sản xuất kinh doanh, tạo công ăn việc làm cho người lao động qua đó làm giảm tỷ lệ thất nghiệp Chính sách tiền tệ mở rộng được áp dụng trong trường hợp nền kinh tế đang rơi vào tình trạng suy thoái. Các biểu hiện của suy thoái kinh tế:
(Xem thêm bài: Suy thoái kinh tế là gì? Biểu hiện và hậu quả) Các công cụ mà ngân hàng trung ương sử dụng chính sách tiền tệ mở rộng bao gồm:
Mục tiêu thực hiện chính sách tiền tệ mở rộngMục tiêu chính sách tiền tệ bao gồm các mục tiêu chính và mục tiêu trung gian, trong đó: 1/ Mục tiêu chính của chính sách tiền tệKiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền Chính sách tiền tệ có thể tác động đến sự tăng hoặc giảm giá trị đồng tiền từ đó giúp kiểm soát lạm phát và ổn định giá trị đồng tiền. Việc kiểm soát lạm phát không có nghĩa là đưa tỷ lệ lạm phát về bằng 0, mà là đưa tỷ lệ lạm phát về con số hợp lý, điều đó sẽ giúp kích thích tăng trưởng kinh tế. Tạo việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp Nới lỏng tiền tệ kích thích hoạt động sản xuất kinh doanh, mở rộng quy mô sản xuất của doanh nghiệp. Từ đó tạo nhiều công ăn việc làm, giảm tỷ lệ thất nghiệp Tăng trưởng kinh tế Chính sách nới lỏng tiền tệ tác động trực tiếp và gián tiếp đến tăng trưởng kinh tế thông qua việc thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, đưa những chỉ số kinh tế về những con số khả quan hơn 2/ Mục tiêu trung gianNgoài ra, chính sách tiền tệ cũng hướng đến các mục tiêu trung gian: Ổn định thị trường tài chính Việc luân chuyển vốn từ tiết kiệm sang hoạt động mở rộng sản xuất kinh doanh tạo ra một hệ thống tài chính ổn định Ổn định lãi suất Sự ổn định định lãi suất tạo tiền đề cho sự ổn định của nền kinh tế, vì các kế hoạch kinh doanh, tài chính được thực hiện theo đúng kế hoạch, các dự án đầu tư 1 phần cũng được đi đúng tiến độ Ổn định thị trường ngoại hối Sự ổn định tỷ giá hối đoái là một trong những điều kiện cần thiết cho sự ổn định hoạt động thương mại quốc tế. Nó có tác động đến sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư nước ngoài vào Việt Nam thông qua tỷ giá hối đoái. 3/ Mối tương quan giữa các mục tiêuCác mục tiêu này có mối quan hệ vừa chặt chẽ, vừa hỗ trợ nhau, vừa kéo theo nhau:
Tùy vào tình hình kinh tế đặc thù tại mỗi thời điểm mà ngân hàng trung ương sẽ ra các công cụ thích hợp để thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ. Tham khảo:
Các công cụ thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ1/. Hạ tỷ lệ dự trữ bắt buộcTỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ phần tiền gửi mà các ngân hàng trung gian phải giữ lại để dự trữ theo quy định của pháp luật. Tỷ lệ dự trữ bắt buộc ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng tiền trong lưu thông, hay còn gọi ảnh hưởng đến sức tạo tiền. Công thức tổng tiền gửi mở rộng Ta thấy, tỷ lệ dự trữ bắt buộc tỷ lệ nghịch với tổng tiền gửi được mở rộng, tác dụng rất lớn đến khối lượng tiền tệ và tín dụng. Từ đó, nếu muốn tăng khả năng tạo tiền trong nền kinh tế, ngân hàng trung ương có thể giảm tỷ lệ dự trữ bắt buộc 2/. Giảm lãi suấtViệc giảm lãi suất sẽ ảnh hưởng đến những chủ thể đang vay và cho vay (tín dụng) trong nền kinh tế. Khi ngân hàng trung ương giảm lãi suất cho vay, người dẫn sẽ có xu hướng rút tiền tiết kiệm ra vì lãi gửi tiết kiệm kém hấp dẫn. Các doanh nghiệp, chủ thể đi vay có lợi hơn do trả chi phí lãi vay thấp hơn, từ đó kích thích sản xuất kinh doanh. Tác động lớn đến khối tiền tệ và tín dụng cải thiện tình hình kinh tế. Tham khảo kiến thức cơ bản về lãi suất thực 3/. Nghiệp vụ thị trường mởNghiệp vụ thị trường mở là công cụ quan trọng nhất của chính sách tiền tệ nói chung và chính sách nới lỏng tiền tệ nói riêng vì nó là yếu tố quyết định đến sự thay đổi trong lãi suất cơ bản và cơ sở tiền tệ, cũng như nguồn biến động chủ yếu trong cung tiền Khi thực hiện nghiệp vụ thị trường mở trong nỗ lực thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ, ngân hàng trung ương tiến hành mua các chứng từ có giá trên thị trường mở, điều đó làm tăng dự trữ và cơ sở tiền tệ, qua đó là tăng cung tiền và hạ lãi suất ngắn hạn. Đó cũng là mục đích của chính sách tiền tệ mở rộng hướng đến. Nghiệp vụ thị trường mở giúp chủ động điều chỉnh lượng tiền trong lưu thông mà không phụ thuộc vào nhu cầu đi vay của các ngân hàng trung gian. 4/. Tỷ giá hoái đoáiMuốn tăng hoặc giảm giá trị của đồng nội ngoại so với đồng ngoại tệ, ngân hàng trung ương có thể tác động bằng cách bán hoặc mua ngoại tệ trên thị trường ngoại hối. Để thực hiện chính sách nới lỏng tiền tệ bằng công cụ này, bắt buộc ngân hàng trung ương phải có quỹ dự trữ ngoại hối đủ lớn để có nguồn mua bán ngoại tệ Kết luậnNhư trình bày ở trên, vấn đề gặp phải của nền kinh tế có nhiều trường hợp khác nhau. Vì thế, ứng với mỗi trường hợp sẽ có các biện pháp khác nhau thông qua các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ. Việc sử thực hiện công cụ nào phụ thuộc vào chủ trương của nhà nước và tình trạng hiện tại của nền kinh tế. Có khi phải sử dụng kết hợp nhiều công cụ một cách linh hoạt để đạt được hiệu quả tốt nhất Thông qua bài viết này, Vietcap hy vọng đã cung cấp được thông tin hữu ích đến với nhà đầu tư. Hãy đồng hành cùng Vietcap để cập nhật những kiến thức bổ ích khác nhé. |
