Theo thống kê của Tổng cục Môi trường, người dân ở Việt Nam đang thải ra khoảng gần 2,5 triệu tấn rác thải nhựa mỗi năm. Hơn một nửa trong số đó là rác thải nhựa dùng một lần. Việt Nam cũng đứng thứ 4 thế giới về các quốc gia xả rác thải nhựa nhiều nhất. Trước vấn nạn nhức nhối này, nhiều phụ nữ ở Lâm Đồng đã có những cách làm sáng tạo và tích cực nhằm giảm thiểu phần nào lượng rác thải nhựa ra ngoài môi trường.
Túi xách tái chế từ băng rôn, biển hiệu
Là một thành phố du lịch nổi tiếng, Đà Lạt mỗi năm đều đón một lượng lớn du khách ghé thăm. Các chương trình hội nghị, lễ hội, sự kiện du lịch… của Đà Lạt cũng đươc tổ chức nhiều và thường xuyên hơn những địa phương khác trong cả nước. “Cứ sau mỗi chương trình, sự kiện như thế lại có rất nhiều băng rôn, biển hiệu bằng phông bạt bị gỡ bỏ đi dù vẫn còn rất mới. Tôi thấy tiếc nên mới xin đem về để nghĩ cách tái chế lại thành những chiếc giỏ, túi xách đựng đồ” - bà Nguyễn Thị Mai - Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ phường 3, TP. Đà Lạt chia sẻ lý do bắt đầu dự án may túi tái chế của mình.
Mày mò để may được chiếc túi đầu tiên thành công, bà Mai liền chia sẻ ý tưởng với các hội viên khác và vận động mọi người tham gia. Trong hội có một số chị em phụ nữ khuyết tật, yếu thế sẽ phụ trách việc may túi. Bà Mai lo phần cắt mẫu và dạy may cho những chị em có nhu cầu. Những chị em khó khăn còn được giúp trang bị máy may từ nguồn hỗ trợ kinh tế của hội.
Dự án may túi tái chế không chỉ giúp người dân nâng cao ý thức tiết kiệm, bảo vệ môi trường mà còn góp phần giúp gia đình các hội viên giảm nghèo bền vững, nâng cao đời sống, khuyến khích làm giàu chính đáng.
Bà Phạm Thị Nguyện có thêm một nguồn thu nhập từ những chiếc túi tái chế
Túi xách tái chế của chị em phụ nữ phường 3, TP.Đà Lạt có giá từ 5.000 – 10.000 đồng, chủ yếu được bán cho hội viên và cư dân trên địa bàn dùng đựng đồ trong sinh hoạt hàng ngày. Ngoài ra, các cán bộ hội cũng tìm các đầu mối có thể tiêu thụ túi tái chế như các cửa hàng bán đồ đặc sản Đà Lạt, vựa dâu…
Bị khuyết tật teo chân bẩm sinh khiến việc đi lại khó khăn, bà Phạm Thị Nguyện làm nghề may vá, sửa quần áo thuê nhưng thu nhập ít ỏi và không đều. Từ ngày được Hội LHPN phường tạo điều kiện, gia đình bà có thêm một nguồn thu nhập từ những chiếc túi tái chế. “Mỗi chiếc túi, tôi được trả công 5.000 – 6.000 đồng. So với việc may quần áo thì may túi là quá dễ rồi. Bình thường thì cứ túc tắc làm thôi, khi có đơn đặt hàng nhiều thì tôi cũng phải may thêm cả đêm hôm cho kịp nhưng không hề thấy vất vả mà chỉ thấy vui thôi” – bà Nguyện chia sẻ.
Đến nay, dự án may túi tái chế của chị em phụ nữ phường 3, TP.Đà Lạt đã kéo dài hơn 3 năm với hàng chục ngàn chiếc túi thành phẩm được tiêu thụ.
Không có gì là thừa thãi
Nhìn rác bằng con mắt tích cực khác, bà Nguyễn Bùi Thị Minh Hiền - Chủ tịch Hội LHPN TP. Bảo Lộc cho rằng, trên đời này không có gì là vô dụng, thừa thãi nếu mình tìm ra được giá trị của chúng. Rác nếu bị vứt bừa bãi có thể gây hại nhưng thu gom và phân loại tốt thì sẽ tận dụng được tối đa giá trị của chúng.
Chính vì vậy, các mô hình “Vì thành phố xanh, sạch, đẹp”, “Thu gom, xử lý rác thải sinh hoạt”, “Hạn chế sử dụng túi nilon” và “Nói không với rác thải nhựa”… của Hội LHPN TP. Bảo Lộc hoạt động rất tích cực từ nhiều năm qua.
Phụ nữ TP. Bảo Lộc thu gom rác thải để gây quỹ giúp đỡ hội viên phụ nữ khó khăn, yếu thế.
Đầu năm 2022, Hội LHPN TP. Bảo Lộc đã tiến hành đặt 40 thùng phân loại rác thải tại Quảng trường 28/3 và Công viên trước UBND thành phố, trao tặng 200 chiếc làn nhựa cho 3 mô hình “Đi chợ bằng làn”, phát 1.000 túi tự hủy, 2.000 tờ rơi cho hội viên phụ nữ và tiểu thương buôn bán, kinh doanh tại một số phường trung tâm, với tổng kinh phí tổ chức hơn 70 triệu đồng được trích từ nguồn kinh phí của Hội LHPN thành phố và hỗ trợ của Chi cục Bảo vệ môi trường tỉnh Lâm Đồng.
“Các hoạt động này không chỉ nhằm tuyên truyền, vận động hội viên hạn chế sử dụng túi nilon, tiến hành phân loại rác thải để bảo vệ môi trường mà từ lượng rác thải nhựa thu gom được sẽ để gây quỹ trao tặng quà, mua thẻ bảo hiểm y tế giúp hội viên phụ nữ khó khăn” - bà Nguyễn Bùi Thị Minh Hiền cho hay.
Rác thải nhựa đang trở thành mối nguy hại lớn cho môi trường biển bởi số lượng lớn, khó phân hủy và khả năng di chuyển xa. Để góp phần giảm thiểu ô nhiễm rác thải nhựa trên biển, tỉnh ta đã triển khai nhiều biện pháp.
Đoàn thanh niên thị xã Nghi Sơn ra quân làm vệ sinh môi trường tại bãi biển phường Hải Bình.
Huyện Hậu Lộc có 6 xã ven biển, theo thống kê của Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện, bình quân mỗi ngày các xã ven biển trên địa bàn huyện phát sinh trên 33 tấn rác, chiếm khoảng 1/3 tổng lượng rác thải toàn huyện. Điều đáng nói, tại các địa phương này thường xuyên có rác thải từ biển đổ vào; đồng thời một bộ phận người dân thiếu ý thức vứt rác thải ra bờ biển, gây nên tình trạng ô nhiễm. Trước tình trạng trên, huyện đã chỉ đạo các xã tuyên truyền, vận động người dân nêu cao ý thức trong công tác bảo vệ môi trường [BVMT]; kêu gọi xã hội hóa việc thu gom, vận chuyển và phân loại rác thải; phối hợp với các ban, ngành liên quan, các địa phương ven biển tuyên truyền, giáo dục BVMT cho người dân thông qua việc lồng ghép với sự kiện Tuần lễ biển và hải đảo, ngày môi trường thế giới, ngày quốc tế đa dạng sinh học và hưởng ứng chiến dịch “Làm cho thế giới sạch hơn”... Đến nay, tại các địa phương ven biển, cơ bản lượng rác phát sinh đã được thu gom, xử lý, chất lượng cuộc sống của người dân được cải thiện đáng kể.
Thị xã Nghi Sơn có đường bờ biển dài 42km, với 15 xã, phường ven biển, nhận thức việc BVMT biển trong tình hình hiện nay là vấn đề hết sức quan trọng, thời gian qua, thị xã Nghi Sơn phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể, các xã, phường, thị trấn, nhất là các địa phương ven biển tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao ý thức của người dân trong BVMT. Đơn cử như, các cấp hội phụ nữ trên địa bàn thị xã Nghi Sơn đã tổ chức nhiều hoạt động thiết thực thể hiện ý thức trách nhiệm của hội viên trong việc chung tay BVMT biển đảo quê hương. Hội đã chỉ đạo các đơn vị vận động gia đình hội viên phụ nữ và Nhân dân xây lò đốt rác, phân loại rác tại gia đình và vận động các thành viên xây dựng nhà tiêu hợp vệ sinh; tận dụng xây dựng hầm biogas trong chăn nuôi BVMT. Bên cạnh những hoạt động thiết thực chung tay BVMT biển xanh, Hội LHPN thị xã còn tích cực ra quân hưởng ứng các hoạt động thu gom rác thải nhân ngày môi trường thế giới, thành lập các câu lạc bộ phụ nữ văn minh du lịch, đội tuyên truyền viên BVMT, tổ chức các lớp truyền thông kiến thức về BVMT biển, đẩy mạnh các hoạt động tuyên truyền, phổ biến, giáo dục thông qua các buổi sinh hoạt chi, tổ, câu lạc bộ, vận động hội viên phụ nữ và người dân hạn chế sử dụng túi ni-lông, không xả rác thải ra bãi biển, tham gia giữ gìn vệ sinh môi trường nói chung và môi trường biển trong lành, sạch đẹp... Thanh niên xung kích của Thị đoàn Nghi Sơn cũng tình nguyện đi đầu tham gia BVMT, thông qua các hoạt động hưởng ứng phong trào “Ngày thứ bảy tình nguyện”, “Ngày chủ nhật xanh”, gồm các nội dung phong phú, như: trồng hoa lề đường, tuyên truyền pháp luật, cải tạo vườn tạp, xây dựng nông thôn mới, dọn vệ sinh môi trường đường làng, ngõ xóm, phát quang bụi rậm, chỉnh trang khuôn viên công sở, trường học, nhà bia tưởng niệm, các di tích văn hóa. Đặc biệt, hưởng ứng Ngày Môi trường thế giới 5-6 và chiến dịch “Hãy làm sạch biển” hằng năm, đã thu hút hàng ngàn lượt đoàn viên, thanh niên tổ chức các hoạt động tuyên truyền BVMT, ra quân thu gom rác thải và làm sạch biển...
Các cấp ủy, chính quyền, đoàn thể đã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động trong đảng viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân không xả rác, nước thải chưa qua xử lý, những chất thải gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường biển; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, xử lý kịp thời các cơ sở sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có hoạt động xả thải, gây ô nhiễm môi trường; tiếp tục hoàn thiện các thể chế quản lý để mọi người dân có thể thực hiện quyền kiểm tra, giám sát, BVMT biển. Mọi hành vi vi phạm pháp luật về môi trường do Nhân dân phản ánh phải được các cơ quan hữu quan tiếp nhận, xử lý một cách triệt để, kịp thời và hiệu quả... Chỉ có nhận thức đúng, suy nghĩ đúng mới hành động đúng và mỗi một hành động nhỏ sẽ góp một phần lớn vào việc hình thành nếp sống văn minh, có trách nhiệm hơn với môi trường biển...
Nhằm góp phần giảm thiểu rác thải nhựa trên biển, ngày 16-3-2020, UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch hành động số 76/KH-UBND về quản lý rác thải nhựa đại dương trên địa bàn tỉnh đến năm 2030. Với mục tiêu chung, nhằm thực hiện có hiệu quả công tác quản lý rác thải nhựa mà trọng tâm là rác thải nhựa đại dương, bảo đảm ngăn ngừa việc xả rác thải nhựa ra biển từ các nguồn thải trên đất liền và từ các nguồn thải trên biển, phấn đấu giảm thiểu rác thải nhựa trên vùng biển thuộc quản lý của UBND tỉnh Thanh Hóa... Phấn đấu đến năm 2025, toàn tỉnh giảm thiểu 50% rác thải nhựa trên biển; thu gom 50% ngư cụ khai thác bị mất hoặc vứt bỏ; 50% các khu, điểm du lịch, cơ sở sản xuất, kinh doanh lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông khó phân hủy... Đến năm 2030, giảm thiểu 75% rác thải nhựa trên biển; thu gom 75% ngư cụ khai thác bị mất hoặc vứt bỏ; 100% các khu, điểm du lịch, cơ sở sản xuất, kinh doanh lưu trú du lịch và dịch vụ du lịch khác ven biển không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông khó phân hủy; duy trì không sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần và túi ni-lông khó phân hủy tại Khu Bảo tồn biển Hòn Mê. Quan trắc hằng năm hiện trạng rác thải nhựa trên biển tại 6 cửa sông gồm: Lạch Bạng, Lạch Trường, Lạch Hới, Lạch Sung, Lạch Ghép và Lạch Càn.
Cùng với việc triển khai kế hoạch hành động của UBND tỉnh, các sở, ban, ngành liên quan cũng đã tổ chức nhiều hoạt động hưởng ứng phong trào chống rác thải nhựa, như: phối hợp với các địa phương ven biển tổ chức ra quân thu gom, phân loại rác thải trên bờ biển, đánh giá các nguồn thải nhựa phát sinh từ đất liền và từ các hoạt động trên biển, hải đảo; xây dựng, hoàn thiện hệ thống thu gom phân loại, vận chuyển, xử lý chất thải nhựa tại các khu công nghiệp, đô thị, khu du lịch, khu dân cư tập trung ven biển; tổ chức nhiều mô hình thu gom, phân loại, giảm thiểu rác thải nhựa, nhiều chiến dịch “Thanh niên tình nguyện hè”, chiến dịch “Hãy làm sạch biển”, “Chung tay vì môi trường biển không rác thải nhựa”, hưởng ứng ngày môi trường thế giới, chiến dịch làm cho thế giới sạch hơn... Bên cạnh đó, các địa phương ven biển đã tổ chức dọn vệ sinh, thu gom, xử lý rác thải khu vực dọc bờ biển định kỳ hằng tháng với sự tham gia của đông đảo các tầng lớp Nhân dân.
Bài và ảnh: Trần Hằng