Cập nhật: 11:58 - 19/05/2021 | Lần xem: 24096
1. Nghỉ ngơi trong phòng yên tĩnh ít nhất 5 – 10 phút trước khi đo huyết áp.
2. Không dùng chất kích thích [cà phê, hút thuốc, rượu bia] trước đó 2 giờ. Không nói chuyện khi đang đo huyết áp.
3. Tư thế: người được đo huyết áp ngồi ghế tựa, cánh tay duỗi thẳng trên bàn, nếp khuỷu tay ngang mức với tim, chân chạm sàn, không bắt chéo chân [Ngoài ra, có thể đo ở các tư thế nằm, đứng]. Đối với người cao tuổi hoặc có bệnh đái tháo đường, nên đo thêm huyết áp tư thế đứng nhằm xác định có hạ huyết áp tư thế hay không.
4. Quấn băng quấn đủ chặt trên cánh tay, bờ dưới của bao đo ở trên nếp lằn khuỷu 2cm. Đặt máy ở vị trí để đảm bảo máy hoặc mốc 0 của thang đo ngang mức với tim.
5. Nếu không dùng thiết bị đo tự động, trước khi đo phải xác định vị trí động mạnh cánh tay để đặt ống nghe. Bơm hơi thêm 30mmHg sau khi không còn thấy mạch đập. Xả hơi với tốc độ 2-3mmHg/nhịp đập. Huyết áp tâm thu tương ứng với lúc xuất hiện tiếng đập đầu tiên và huyết áp tâm trương tương ứng với khi mất hẳn tiếng đập.
6. Lần đo đầu tiên, cần đo huyết áp ở cả hai cánh tay, tay nào có chỉ số huyết áp cao hơn sẽ dùng để theo dõi huyết áp về sau.
7. Nên đo huyết áp ít nhất hai lần, mỗi lần cách nhau ít nhất 1-2 phút. Nếu số đo huyết áp giữa 2 lần đo chênh nhau trên 10mmHg, cần đo lại một vài lần sau khi đã nghỉ trên 5 phút. Giá trị huyết áp ghi nhận là trung bình của hai lần đo cuối cùng.
8. Trường hợp nghi ngờ, có thể theo dõi huyết áp bằng máy đo tự động tại nhà hoặc bằng máy đo huyết áp tự động 24 giờ.
Nguồn:
- [Ban hành kèm theo Quyết định số 3192/QĐ-BYT ngày 31 tháng 8 năm 2010 của Bộ trưởng Bộ Y tế]
- WHO
Hoài Thương, Thủy Tiên – Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP.HCM
Bạn có thể gặp một vài nghi vấn kiểu đo huyết áp không cần ống nghe có được không? Có chính xác không? Đo như thế nào?..v.v..
Điều này còn phụ thuộc bạn sử dụng loại máy đo huyết áp nào? Nắm được kỹ thuật đo huyết áp tới đâu?
Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau làm rõ vài quan điểm xung quanh vấn đề đo huyết áp không cần ống nghe.
1. Đo huyết áp không cần ống nghe có được không?
Có thể trả lời ngay với bạn rằng việc Đo huyết áp không cần ống nghe vẫn hoàn toàn có thể thực hiện. Bởi vì tai nghe không có tác dụng trực tiếp ảnh hưởng đến cơ chế xác định huyết áp của máy đo.
Việc xác định trị số huyết áp của máy đo sử dụng các nguyên tắc vật lý [với máy đo huyết áp cơ] và các thiết bị cảm ứng điện tử và thuật toán dựa trên nguyên lý của máy cơ [với máy đo huyết áp điện tử].
Tác dụng chính của ống nghe chính là để xác định những bất thường trong hoạt động của một số bộ phận trên cơ thể như tim, phổi từ đó nhận định tình trạng, bệnh lý phát sinh để đưa ra cách điều trị.
Trong đo huyết áp ống nghe giúp xác định nhịp đập mạch để xác định nhịp tim mỗi phút và bơm, xả khí vòng bít chuẩn giúp tăng độ chính xác của phép đo [đối với máy đo huyết áp cơ].
2. Đo huyết áp không cần ống nghe có chính xác không
Nếu sử dụng máy đo huyết áp điện tử có chức năng bơm, xả khí tự động thì việc Đo huyết áp không cần ống nghe vẫn chính xác bình thường.
Tuy nhiên nếu sử dụng máy đo huyết áp cơ thì việc đo huyết áp không cần ống nghe sẽ làm giảm độ chính xác của phép đo huyết áp.
Có thể nhận định như vậy là khi ta sử dụng máy đo huyết áp cơ hay máy đo huyết áp thuỷ ngân thì việc xác định thời điểm ngừng bơm khí vào vòng bít và xác định huyết ấp tâm thu, tâm trương sẽ cần sử dụng tai nghe mới có thể chính xác.
Với những người đo huyết áp thường xuyên có thể không dùng tai nghe vẫn có thể xác định được trị số huyết áp, nhưng không thể chắc chắn đó là kết quả chính xác.
Khi sử dụng máy cơ đo huyết áp dùng tai nghe ta sẽ bơm khi vào vòng bít cho đến khi không còn nghe thấy tiếng mạch đập, sau đó bơm thêm khoảng 20mmHg thì ngừng rồi xả khí từ từ.
Trong quá trình xả khí, trị số huyết áp khi lần đầu tiên nghe thấy tiếng mạch sẽ là huyết áp tâm thu [huyết áp trên], lần cuối nghe thấy tiếng mạch sẽ là huyết áp tâm trương [huyết áp dưới].
Đó là cách xác định huyết áp chính xác. Nếu chỉ nghe sai 1 nhịp đã có thể làm trị số huyết áp lệch 10mmHg. Như vậy ta thấy rằng việc sử dụng ống nghe khi đo huyết áp bằng máy cơ là rất cần thiết để có được kết quả chính xác.
Khi sử dụng máy Đo huyết áp không cần ống nghe, hay máy đo huyết áp điện tử có chức năng bơm xả khí tự động thì phép đo vẫn cho kết quả chính xác.
Vì cơ chế đo dao động của máy điện tử sẽ dựa vào các cảm biến để xác định đúng mức bơm khí vào vòng bít và trị số huyết áp một cách tự động. Nên dù có tai nghe hay không vẫn sẽ cho kết quả chính xác.
Tuy nhiên tại phòng khám, bác sĩ vẫn dùng ống nghe khi dùng máy đo huyết áp điện tử để xác định một số dấu hiệu bất thường của mạch đập cho dù nhịp tim cũng đã được đo đếm tự động.
3. Đo huyết áp không cần ống nghe như thế nào?
Khi dùng máy đo huyết áp điện tử có chức năng bơm khí tự động, không có tai nghe thì quá trình thực hiện phép đo vẫn diễn ra bình thường.
Nhưng khi sử dụng máy đo huyết áp cơ mà không có ống nghe thì ta sẽ thực hiện phép đo và xác định kết quả dựa vào kinh nghiệm. Thực hiện như sau:
- Khi đo huyết áp vẫn phải đảm bảo tư thế, trạng thái ổn định, quấn vòng bít đúng.
- Bơm khí đến 200mmHg rồi ngừng sau đó xả khí từ từ.
- Trong quá trình xả khí từ từ quan sát kỹ kim trên đồng hồ, nhịp đầu tiên của kim trong quá trình giảm dần sẽ là huyết áp tâm thu, nhịp cuối sau đó giảm dần là huyết áp tâm trương.
Phương pháp xác định không thông qua ống nghe mạch này là dựa trên kinh nghiệm, và không thể chính xác hoàn toàn.
Giải pháp để đo huyết áp không cần ống nghe tốt nhất chính là sử dụng máy đo huyết áp điện tử có chức năng bơm xả khí và đo tự động.
Việc sử dụng ống nghe đúng kỹ thuật tuy không quá khó nhưng cũng không hề dễ dàng, nhất là với người cao tuổi.
Vì vậy hãy cân nhắc chọn mua máy đo huyết áp cho gia đình phù hợp nhất.
Xem thêm:
Cách đeo vòng bít đúng
Hướng dẫn sử dụng máy đo huyết áp điện tử
Kiểm tra huyết áp tại nhà có thể được tiến hành chỉ với vài dụng cụ đơn giản. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách đo chính xác.
Huyết áp là lực do tim tạo nên, chịu trách nhiệm vận chuyển máu đi khắp cơ thể. Sự thay đổi ở huyết áp có khả năng chỉ ra bạn đang gặp vấn đề tiềm ẩn về sức khỏe.
Bạn có thể tự kiểm tra huyết áp tại nhà bằng thiết bị chuyên dụng hoặc một vài dụng cụ y tế cơ bản. Tuy nhiên, bạn đã biết cách đo huyết áp sao cho chính xác chưa? Hãy để Hello Bacsi giúp bạn tìm hiểu nhé.
Các cách kiểm tra huyết áp tại nhà
Các bác sĩ có thể sử dụng thiết bị điện tử hoặc máy đo cơ học để tiến hành kiểm tra huyết áp của người bệnh ngay tại phòng khám hoặc bệnh việm. Trong một số trường hợp, họ sẽ đề nghị bạn tiếp tục đo huyết áp tại nhà và ghi lại chỉ số huyết áp của mình nhằm mục đích:
- Cung cấp cho bác sĩ các chỉ số huyết áp vào những thời điểm cụ thể trong ngày
- Theo dõi xem liệu thuốc điều trị tăng huyết áp có hoạt động hiệu quả.
Bạn có thể áp dụng 3 cách tự kiểm tra huyết áp tại nhà đơn giản sau đây:
Cách đo huyết áp thủ công
Với cách đo huyết áp tại nhà này, bạn không cần sự trợ giúp của bất kỳ thiết bị điện tử chuyên dụng nào. Tuy nhiên, bạn sẽ cần chuẩn bị một số vật dụng y tế, bao gồm:
- Ống nghe
- Băng quấn đo huyết áp cùng một quả bóng hơi có thể co giãn
- Đồng hồ đo
Để tiến hành, bạn sẽ thực hiện các bước như sau:
- Ngồi thư giãn và thả lỏng cánh tay trên bàn
- Cố định băng quấn trên bắp tay
- Đặt loa ống nghe vào dưới lớp băng quấn, ngay vị trí mạch cánh tay
- Liên tục bóp bóng hơi để tăng áp lực
- Khi bạn không còn nghe tiếng mạch đập nữa, hãy bóp thêm cho tới khi thông số ở đồng hồ đo nhích thêm 30mmHg
- Từ từ xả hơi khỏi băng quấn
- Lắng nghe tiếng mạch đập và chú ý đến kim chỉ số trên mặt đồng hồ đo: thông số hiển thị ở nhịp đầu tiên là huyết áp tâm thu, nhịp cuối cùng là huyết áp tâm trương
Ngoài ra, trước khi kiểm tra huyết áp tại nhà, bạn cần ghi nhớ những lưu ý như sau:
- Băng quấn đo huyết áp có nhiều kích cỡ khác nhau. Do đó, bạn nên chọn dùng loại có kích thước phù hợp với bắp tay nhất nhằm đảm bảo kết quả đo chính xác.
- Băng quấn phải được dùng trực tiếp trên da trần.
- Hít thở sâu và thư giãn tối đa năm phút trước khi đo huyết áp.
- Tránh nói chuyện trong lúc kiểm tra.
- Đặt hai chân trên sàn nhà và ngồi thẳng lưng trong lúc đo.
- Hãy kiểm tra huyết áp ở phòng có nhiệt độ bình thường, không tiến hành đo trong phòng lạnh hay phòng quá nóng.
- Đo huyết áp vào nhiều thời điểm khác nhau trong ngày.
- Không hút thuốc, uống rượu hoặc tập thể dục trong 30 phút trước khi kiểm tra.
- Đi vệ sinh trước khi đo huyết áp. Bàng quang chứa đầy nước có thể khiến kết quả không chính xác.
Cách kiểm tra huyết áp bằng máy đo
Cách kiểm tra huyết áp tại nhà đơn giản và chính xác nhất là sử dụng máy đo tự động cùng với băng quấn. Máy đo huyết áp có nhiều loại khác nhau, nhưng chúng đều là một loại thiết bị đo, thường có một băng quấn ở cánh tay được đính kèm. Một số máy đo huyết áp có băng quấn ở bắp tay, không phải ở cổ tay hoặc ngón tay.
Mỗi thiết bị có một cách thực hiện khác nhau và bạn cần thực hành đúng thao tác để đảm bảo máy hoạt động chính xác. Nếu bảng hướng dẫn đi kèm quá khó hiểu, bạn có thể hỏi trực tiếp người bán hoặc tìm đến bác sĩ để được hướng dẫn đo một cách chính xác.
Cách kiểm tra huyết áp thông thường với máy đo như sau:
- Băng quấn được quấn quanh bắp tay và chứa đầy không khí cho đến khi cảm thấy căng. Điều này có thể cảm thấy khó chịu nhưng nó chỉ kéo dài vài giây.
- Điều quan trọng là bạn phải thư giãn và không được nói chuyện trong thời gian này, vì đây là lúc bạn được đo huyết áp.
- Một thiết bị tự động của máy đo thường ghi nhận các phép đo từ cảm biến trong băng quấn cánh tay, và gửi đến màn hình kỹ thuật số để hiển thị kết quả.
Việc sử dụng máy đo huyết áp chất lượng là rất quan trọng. Bởi vì kết quả đo không chính xác có nguy cơ gây ra những thay đổi không cần thiết hoặc cản trở quá trình điều trị.
Bạn có thể mua máy đo huyết áp tại hầu hết các nhà thuốc trên toàn quốc. Bên cạnh đó, bác sĩ cũng có thể giới thiệu cho bạn một số thương hiệu uy tín.
Cách kiểm tra huyết áp cao bằng ứng dụng thông minh
Ngày nay, với thời đại công nghệ 4.0, bạn còn có thể tự đo huyết áp tại nhà bằng các ứng dụng trên điện thoại thông minh hoặc thiết bị đeo tay. Tuy nhiên, cách tự đo huyết áp này thường cho kết quả không chính xác. Do đó, đây không phải là biện pháp đáng tin cậy để hỗ trợ theo dõi chỉ số huyết áp của một người.
Tuy nhiên, các ứng dụng này có khả năng dễ dàng ghi và lưu lại kết quả sau mỗi lần đo. Điều này thuận tiện cho những người thường xuyên kiểm tra huyết áp cao. Danh sách kết quả có thể giúp bác sĩ nhanh chóng xác định tình trạng huyết áp và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Kết quả đo huyết áp như thế nào là tốt?
Sau khi kiểm tra huyết áp, bạn sẽ nhận được kết quả. Vậy, kết quả đo huyết áp như thế nào là tốt? Bạn có thể xác định tình trạng sức khỏe của mình bằng cách so sánh kết quả đo huyết áp nhận được với bảng thống kê dưới đây:
Huyết áp bình thường là khoảng 120/80mmHg. Tuy nhiên, mỗi người sẽ có một chỉ số huyết áp trung bình khác nhau. Sự khác biệt này dựa trên các yếu tố như:
- Tuổi tác
- Cân nặng
- Đời sống tình dục
- Hoạt động thể chất
- Điều kiện y tế cơ bản
Nếu không rõ về mức huyết áp trung bình của mình, bạn nên tìm gặp bác sĩ để hỏi rõ. Trong trường hợp kết quả đo huyết áp tại nhà cao hơn bình thường, bạn hãy nghỉ ngơi năm phút rồi tiến hành kiểm tra huyết áp lại một vài lần nữa để nhận được kết quả chính xác nhất.
Thêm vào đó, nếu chỉ số huyết áp tâm thu trên 180mmHg hoặc huyết áp tâm trương trên 120mmHg, bạn nên đến bệnh viện ngay lập tức để được chăm sóc y tế khẩn cấp vì đây là dấu hiệu của tình trạng tăng huyết áp ác tính.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.