Các ca sĩ hát nhạc dân ca hay nhất là ai?

Dòng nhạc quê hương, dân ca hiện nay không được nhiều nghệ sĩ trẻ lựa chọn để trở thành con đường lâu dài của mình. Những người đang dấn thân vào dòng nhạc này cũng thừa nhận, đây là con đường khó nổi tiếng. Tuy vậy, họ vẫn quyết tâm thử thách bản thân.

• Nghệ sĩ Hương Lan: Chung thủy với dòng nhạc quê hương

Dù không rộn ràng, sôi động và có lượng khán giả hùng hậu, nhưng nhạc dân ca, quê hương lâu nay vẫn có một đời sống lặng thầm bền bỉ. Năm 2013, khi "cô bé dân ca" Phương Mỹ Chi nổi lên như một hiện tượng tại cuộc thi Giọng hát Việt nhí, thì dòng nhạc này thực sự trỗi dậy mạnh mẽ, chinh phục cả người trẻ. Ngay sau đó, những cái tên nhí như Thiện Nhân, Hồ Văn Cường, Công Quốc… tiếp tục đi vào lòng người hâm mộ bởi những bài hát mang âm hưởng dân ca Nam Bộ ngọt ngào.

Nhạc dân ca có lợi thế là lời ca gần gũi, mang đậm bản sắc vùng miền, dễ chạm đến trái tim người nghe. Tuy nhiên, cũng giống như  bolero, nhạc dân ca quê hương rộn ràng ở các sân khấu, chương trình truyền hình chừng vài ba năm rồi bắt đầu bội thực và thoái trào. Bởi sau hiện tượng Phương Mỹ Chi, Hồ Văn Cường, vô số em bé đi thi gameshow chọn dòng dân gian để thể hiện. Vô số ca sĩ trẻ thi nhau công bố mình hát dân ca. Thậm chí, một số tên tuổi vốn gắn liền với nhạc trẻ cũng quyết tâm chuyển hướng.

Ở giai đoạn nhạc dân gian quay về đời sống lặng lẽ như hiện nay, vẫn có một vài gương mặt quyết tâm đeo đuổi. Mới đây, Lê Ngọc Thúy gây ngạc nhiên cho nhiều người khi cô tung MV "Nhớ mẹ" để đánh dấu chặng đường ca hát chuyên nghiệp. Ngạc nhiên là bởi cô vốn được biết đến với danh hiệu Á khôi Duyên dáng Áo dài 2017 nhưng nay lại quyết tâm đi hát, lại là hát nhạc dân gian.

Thúy cho biết, cô không muốn dùng danh hiệu sắc đẹp để tiến vào showbiz lắm thị phi mà đam mê của cô chính là âm nhạc. Hiện Lê Ngọc Thúy là sinh viên năm thứ 4 khoa Thanh nhạc, Nhạc viện TP Hồ Chí Minh. Danh hiệu Á khôi không khiến cô tự hào bằng giải "Yêu thích nhất" cuộc thi Giọng ca xứ Nghệ 2017. MV "Nhớ mẹ" trình làng cũng là cách Thúy vạch rõ con đường đi của mình: ca sĩ gắn với dòng nhạc trữ tình quê hương, đặc biệt là ca khúc mang âm hưởng dân ca xứ Nghệ.

Trong album mang tên "Mùa xuân trên quê hương" dự kiến ra mắt cuối năm 2018, các tác phẩm đều theo dòng chủ đạo này. Lê Ngọc Thúy giải thích: "Quê ở Hà Tĩnh, tôi yêu thích nhạc trữ tình, quê hương từ khi còn nhỏ. Thần tượng của tôi là NSND Thu Hiền, NSƯT Tố Nga... Tôi luôn ước ao sẽ đi theo con đường của các cô, trở thành một ca sĩ "chuyên trị" dòng nhạc này".

"Chuyên trị" nhạc mang âm hưởng dân ca Nghệ Tĩnh còn có ca sĩ Thanh Tài. Bước ra từ cuộc thi Sao Mai 2015, anh chọn ngay cho mình dòng nhạc dân gian. Đầu năm 2018, anh cùng ca sĩ Bạch Trà - người thể hiện các bài hát mang âm hưởng Huế - trình làng album "Chuyến đò quê hương". Ca sĩ trẻ Lê Thùy Trang thì chọn những bài hát Nam bộ để làm nên hướng đi của mình với ca khúc "Canh ngoại nấu", "Bà Năm"…

Theo đuổi dòng nhạc này, đa phần nghệ sĩ trẻ đều mong  góp sức mình để dòng nhạc dân ca lan tỏa hơn trong đời sống đô thị hiện đại vốn quá quen với nhạc Âu - Mỹ, pop, rock xập xình. Một thời, những ca sĩ vốn gắn tên tuổi với dòng nhạc trẻ khi chuyển sang hát nhạc trữ tình quê hương đã rất thành công. Đó là Cẩm Ly, Đan Trường, Dương Ngọc Thái, Hiền Thục… Điều may mắn của những ca sĩ này là họ được hát nhiều ca khúc mới như: "Lỡ hẹn", "Chim trắng mồ côi", "Đau xót lý con cua", "Nội tôi", "Anh ba khía", "Cà phê miệt vườn"…

Những năm trở lại đây, số ca khúc mới của dòng nhạc mang âm hưởng dân gian vô cùng khan hiếm. Ngay cả album của các ca sĩ nổi tiếng như Anh Thơ, Tân Nhàn, Lê Mận, Nguyệt Anh, Phạm Phương Thảo, Hiền Thục, Quang Lê… cũng lặp lại ca khúc cũ. Cả album có 10 bài thì nhiều lắm chỉ có một, hai bài mới. Thực trạng đó càng gây khó khăn cho ca sĩ mới nổi. Album "Chuyến đò quê hương" của Thanh Tài và Bạch Trà có nhiều bài hát quen thuộc như: "Hai quê", "Ai ra xứ Huế", "Thương về miền Trung", "Mưa trên quê hương"…

Ca sĩ Nguyễn Phương Thanh cho biết: "Ra mắt một sản phẩm âm nhạc, điều tôi trăn trở và đau đầu nhất đó chính là việc chọn bài hát. Vài năm trở lại đây, để tìm được ca khúc mới mang âm hưởng dân gian hay mà lại đi vào lòng người là điều cực kỳ hiếm. Những ca khúc hay được giới chuyên môn đánh giá cao, công chúng đón nhận thì đều đã được các anh, các chị đi trước hát và làm album. Nên tôi cũng như nhiều ca sĩ chỉ còn cách vẫn chọn ca khúc cũ nhưng làm mới bằng phối khí và cách hát".

Nhiều người làm mới ca khúc cũ bằng cách thêm nhạc điệu lạ như jazz, rock… Mới đây, CD "Duyên" của Hồng Duyên- ca sĩ đoạt giải nhì dòng nhạc dân gian Sao Mai 2015 - được nhạc sĩ Dương Cầm làm mới bằng cách hòa trộn làn điệu dân ca quen thuộc với nhạc điện tử, jazz, bán cổ điển… Tuy nhiên cách làm này dễ gây phản tác dụng, bị khán giả cho là "phá" dân ca.

Viết ca khúc âm hưởng dân gian hay là điều không đơn giản với các nhạc sĩ. Số nhạc sĩ "chuyên trị" dòng nhạc này khá ít ỏi. Nhiều nhạc sĩ của dòng nhạc nhẹ cũng thử sức, nhưng ca khúc họ viết lại thuộc dòng dân gian đương đại chứ không phải dân gian thuần túy. Đó là các sáng tác mà giai điệu, nội dung có chất liệu, âm hưởng dân ca kết hợp với yếu tố hòa âm đương đại như nhạc điện tử, pop, rock, RnB…

Đa số các ca khúc này đều "ăn tai" người trẻ bởi sự hòa quyện giữa truyền thống và hiện đại. Có thể kể đến một số ca khúc làm mưa làm gió thời gian qua như "Bống bống bang bang" [nhạc sĩ Only C], "Bánh trôi nước" [Hồ Hoài Anh], "Chuồn chuồn ớt" [Lê Minh Sơn], "Bà tôi" [Nguyễn Vĩnh Tiến]… Tuy nhiên sản phẩm âm nhạc dân gian đương đại đến nay cũng ngày càng thiếu vắng.

Chính vì đa phần thể hiện lại ca khúc cũ nên thế hệ ca sĩ trẻ dễ bị so sánh và chìm khuất dưới tượng đài sừng sững của thế hệ đi trước. Theo ca sĩ Đan Trường, nhạc dân ca tuy dễ hát nhưng để hát hay thể loại này và ra chất riêng của mình lại là điều không dễ. Những giọng ca hát về xứ Nghệ vẫn bị so sánh với Anh Thơ, Thu Hiền…Ca sĩ theo dòng nhạc dân ca Nam bộ thì vấp phải cái bóng quá lớn của Hương Lan, Phi Nhung, Cẩm Ly, Quốc Đại… Ca sĩ Nguyễn Phương Thanh tiết lộ nhiều đồng nghiệp hát dòng dân gian vì thấy "hết đường phát triển" đã phải chuyển sang hát nhạc nhẹ.

  Thừa nhận con đường này gian nan, khó nổi tiếng, hay bị so sánh với tiền nhân nhưng ca sĩ Lê Ngọc Thúy lại cho rằng âm nhạc luôn vận động, phát triển không ngừng nên nếu dừng lại mà không có sự tiếp nối thì đó là điều không nên.

"Tôi chưa bao giờ nghĩ, mình đến với dòng nhạc này là để vượt qua ai cả, chỉ muốn sống với đam mê, ước mơ của mình từ nhỏ. Hơn nữa, tôi tin thế hệ tôi hát nhạc trữ tình quê hương sẽ có nhiều cách thể hiện khác với thế hệ cha anh. Những ca khúc nhạc trẻ có thể nổi đình nổi đám một thời gian nhưng cũng nhanh chóng rơi vào quên lãng, trong khi một ca khúc dân gian hay, ý nghĩa thì luôn có sức sống bền bỉ" - cô tự tin. 

Riêng ca sĩ Thanh Tài thì quan niệm để khẳng định chất riêng ở dòng nhạc này, ca sĩ phải luôn luôn học hỏi, rèn luyện, chăm chỉ tìm tòi, sáng tạo về giọng hát, phối khí… Và điều quan trọng để tạo ra chất riêng chính là tâm tình của mỗi người hát. Nói như NSND Thu Hiền: "Hát dân ca miền nào phải nắm văn hóa miền ấy. Văn hóa ở đây là lời ăn, tiếng nói, là tâm tư, tình cảm, phong tục, tập quán được nhắc đến trong ca từ. Ngoài ra cũng không nên lạm dụng quá vào kỹ thuật thanh nhạc. Hát dân gian, rất cần cái tình, sự nặng lòng, vương vấn với mỗi một miền quê".

Đây chính là lý do tại sao Phương Mỹ Chi, Thiện Nhân, Hồ Văn Cường còn rất nhỏ lại gây "bão" dù các em toàn thể hiện lại ca khúc cũ như "Áo mới Cà Mau", "Hình bóng quê nhà", "Còn thương rau đắng mọc sau hè"… Các em hát bản năng, nhiều chỗ còn chênh phô, hụt hơi do không nắm được kỹ thuật thanh nhạc nhưng cái các em có là phần hồn, là cảm xúc. Lời hát chắt ra từ tấm lòng hồn nhiên, trong trẻo, chân phương tha thiết mà không phải ca sĩ chuyên nghiệp nào cũng làm được.

Phan Thi Uyên

Sức sống bền bỉ và mãnh liệt ấy đã được minh chứng qua việc tồn tại lâu dài của các ca khúc dân ca trữ tình Việt Nam trong suốt nhiều thập kỷ. Sự gần gũi và mộc mạc trong ca từ, giai điệu là yếu tố đã góp phần chạm đến cảm xúc của khán giả qua nhiều thế hệ. Tất nhiên, sẽ không thể thiếu một phần rất lớn sự đóng góp của những tiếng hát ngọt ngào từ các ca sĩ, những người đóng vai trò không kém phần quan trọng trong việc duy trì và gìn giữ dòng nhạc trữ tình dân ca. Hãy cùng điểm qua 4 nữ ngôi sao sáng đại diện cho 4 thế hệ tiếp nối của dòng nhạc này:

Hương Lan

Vốn xuất thân từ gia đình có truyền thống nghệ thuật khi có cha là nghệ sĩ Hữu Phước dìu dắt, từ lúc mới 5 tuổi, Hương Lan đã bắt đầu làm quen với ánh đèn sân khấu. Tuy nhiên, thời điểm này do ảnh hưởng thể loại nhạc cổ của cha mình, Hương Lan chỉ hát cải lương và xuất hiện với vai một vai nhỏ trong vở Thiếu phụ Nam Xương.

Bước ngoặt mới mở ra cho con đường tân nhạc mà cụ thể là dân ca trữ tình bắt đầu từ lúc Hương Lan được 10 tuổi. Ca khúc Ai ra xứ Huế đã giúp cho cô ghi đậm dấu ấn trong lòng công chúng mộ điệu lúc bấy giờ.Thậm chí, công chúng và báo chí thời điểm đó còn đặt cho cô biệt danh “thần đồng”.

Trải qua năm tháng với những thay đổi của cuộc sống, Hương Lan sang nước ngoài định cư một thời gian nhưng những ca khúc mà cô trình bày vẫn được khán giả trong nước yêu thích. Những năm sau giải phóng, băng đĩa nhạc với các ca khúc trữ tình cùng tiếng hát của Hương Lan hầu như hiện diện khắp nơi trong đời sống âm nhạc của người Việt.

Hiện nay, dù tuổi đã cao nhưng tiếng hát của Hương Lan vẫn ngọt ngào và đầy cảm xúc như ngày nào. Ngoài những nhạc khúc trữ tình thì những bài mang âm hưởng dân ca của cô luôn chiếm được tình cảm của người nghe qua nhiều thế hệ. Với tâm huyết của một người con xa xứ trở về đất Việt, Hương Lan luôn mong muốn phục vụ nghệ thuật suốt cả cuộc đời mình. Đó cũng là lý do mà liveshow “Ơn đời một khúc dân ca” cách đây 5 năm đã nhận được rất nhiều sự ủng hộ từ khán giả.

Cẩm Ly

Bắt đầu bước vào con đường ca hát bằng thể loại nhạc trẻ khi cùng cô em gái Minh Tuyết tham gia một cuộc thi cách đây 20 năm, không ít người thán phục trước sự thành công của Cẩm Ly ở dòng nhạc dân ca trữ tình. Đi lên từ các ca khúc nhạc trẻ từng để lại dấu ấn trong lòng khán giả như Bờ bến lạ, Người về cuối phố, Nếu phôi pha ngày mai…Nhưng có thể nói, số ca khúc trữ tình dân ca mà Cẩm Ly đã thu âm và trình diễn tính đến thời điểm này đã hoàn toàn vượt mặt các ca khúc nhạc trẻ của chị.

Thời gian đầu khi mới thử sức với dòng nhạc dân ca trữ tình, Cẩm Ly cho biết cô khá hồi hộp không biết có nhận được sự ủng hộ của khán giả hay không. Mặc dù, dòng nhạc này lại chính là đam mê và sở trường mà chị yêu thích. Thời gian đầu thử nghiệm, Cẩm Ly vẫn phát triển song song các tình khúc nhạc trẻ và âm hưởng dân ca, trữ tình. Nhiều ca khúc mang âm hưởng dân ca do chính ông xã chị là nhạc sĩ Minh Vy sáng tác cũng góp phần tạo thêm dấu ấn cho tiếng hát Cẩm Ly với dòng nhạc này.

Sau khi nhận được tín hiệu tốt từ sự phản hồi của khán giả, Cẩm Ly bắt đầu tập trung mạnh mẽ cho dòng nhạc yêu thích của mình. Hàng loạt các album dân ca trữ tình được phát hành và nhận được rất nhiều sự yêu mến của công chúng. Không chỉ vậy, các liveshow riêng được tổ chức với thương hiệu “Tự tình quê hương” cũng đã giúp cái tên Cẩm Ly khẳng định mạnh mẽ tên tuổi của mình trên con đường mà chị đã chọn.

Sau hơn 10 năm gắn bó với dòng nhạc trữ tình dân ca, để chiều lòng và đáp ứng sự mong đợi của một số khán giả, Cẩm Ly đã quyết định tái ngộ với dòng nhạc trẻ qua một số ca khúc mới. Tuy vậy, thương hiệu mà chị đã tạo dựng với dòng nhạc trữ tình dân ca có lẽ sẽ không bao giờ phai nhạt trong lòng người hâm mộ. Nữ danh ca Hương Lan cũng từng ưu ái khi nói về đàn em của mình rằng, có thể nói Cẩm Ly xứng đáng là một “Nữ hoàng dân ca” của thế hệ mới ở Việt Nam.

Lệ Quyên

Tương tự với đàn chị Cẩm Ly, xuất phát điểm của Lệ Quyên cũng là dòng nhạc trẻ. Từ khi còn là sinh viên ở Hà Nội, Lệ Quyên đã bắt đầu bước vào con đường ca hát nhưng chưa gặt hái được nhiều thành công. Cho đến khi album Giấc mơ có thật được ra mắt thì tiếng hát của Lệ Quyên mới thật sự đến gần hơn với khán giả cả nước.

Tuy nhiên, sau thành công bước đầu với album này, Lệ Quyên lại vắng bóng một thời gian ngoại trừ một số sản phẩm âm nhạc hợp tác chung với các ca sĩ nam. Năm 2010, một bước ngoặt có thể gọi là vô cùng quan trọng góp phần thay đổi con đường âm nhạc của Lệ Quyên khi cô phát hành album Nhạc xưa. Với chất giọng trầm ấm đặc biệt và nồng nàn cảm xúc, những nhạc khúc trữ tình do cô trình bày đã nhanh chóng chiếm được cảm tình của khán giả.

Không bỏ qua cơ hội mới này, Lệ Quyên tiếp tục cho ra mắt các album nhạc xưa tiếp theo và thành công mà cô nhận được có lẽ đã vượt qua sự mong đợi của chính bản thân mình. Kể từ thời điểm đó, khán giả luôn đặc biệt yêu thích Lệ Quyên qua các ca khúc trữ tình hay âm hưởng dân ca.

Cũng nhờ vào thành công này mà Lệ Quyên đã trở thành một trong những ca sĩ đắt show ở hải ngoại với thể loại nhạc trữ tình dân ca. Có thể nói, Lệ Quyên là một trong những nữ ca sĩ trẻ hiếm hoi từ Hà Nội Nam tiến thành công với dòng nhạc này.

Phương Mỹ Chi

Chính thức bước lên sân khấu lớn của Giọng hát Việt nhí vào năm 2013, cái tên Phương Mỹ Chi lập tức tạo nên “làn sóng” hâm mộ với ca khúc Quê em mùa nước lũ mà cô bé đã thể hiện ở vòng Giấu mặt. Chỉ mới 10 tuổi và phong cách biểu diễn trên sân khấu thời điểm đó còn khá rụt rè nhưng tiếng hát của Phương Mỹ Chi lại dễ dàng chiếm được cảm tình của người nghe nhờ sự ngọt ngào và da diết.

Kết thúc Giọng hát Việt nhí với ngôi vị á quân nhưng có thể nói, Phương Mỹ Chi là thí sinh thành công nhất sau khi bước ra từ cuộc thi này. Có thể sức nóng không còn như thời điểm cuộc thi diễn ra nhưng Phương Mỹ Chi vẫn đang có được một lượng fan không nhỏ cho riêng mình.

Trong suốt hành trình tham gia Giọng hát Việt nhí, các ca khúc dân ca trữ tình luôn là dòng nhạc mà Phương Mỹ Chi trung thành lựa chọn. Mặc cho những ý kiến trái chiều bình luận về sự nhàm chán của cô bé nếu như không làm mới mình, Phương Mỹ Chi vẫn kiên tâm lựa chọn dòng nhạc này và ít nhiều cô bé cũng đã thành công.

Cho đến nay, khi mùa thứ hai của Giọng hát Việt nhí đã đi được nửa chặng đường, Phương Mỹ Chi vẫn là cái tên thu hút sự quan tâm của nhiều khán giả. Ca khúc Quê em mùa nước lũ từng giúp cô bé để lại dấu ấn mạnh mẽ trên sân khấu Giọng hát Việt nhí giờ đây tiếp tục giúp cô bé tỏa sáng trên sân khấu Bài hát yêu thích và đang tiến gần đến cơ hội giành được giải thưởng 1 tỷ. Với những gì đang có, cùng với sự đầu tư lâu dài nghiêm túc của những người quản lý, Phương Mỹ Chi đang được kỳ vọng sẽ là thế hệ tiếp nối thành công của dòng nhạc trữ tình dân ca Việt Nam.

Dân Phước