Vào đầu tháng 10/2020, biến thể B.1.351 được xác định lần đầu tiên ở vịnh Nelson Mandela, Nam Phi và một số ca bệnh bên ngoài Nam Phi. Cuối tháng 12/2020, biến thể này cũng được xác định ở Cộng hòa Zambia và trở thành biến thể chủ yếu ở đây.
Trong protein gai của B.1.351 mang nhiều đột biến xảy ra, bao gồm cả N501Y nhưng không đứt đoạn 69/70. Belta mang 3 đột biến [E484K, K417N và N501Y] tại các vùng quan trọng của gene [gene là nơi tạo ra protein gai mà virus dùng để gắn vào tế bào người], E484K làm giảm độ nhận biết của kháng thể người với virus.
Biến thể B.1.351 cũng được WHO báo cáo rằng có khả năng gia tăng sự lây nhiễm cao hơn 50% so với chủng cũ, hung hãn hơn, khả năng tiến hóa và thích nghi cao hơn.
Biến thể P.1 [tên khác: biến thể Gamma]
Dù đã từng tồn tại ở Brazil từ tháng 11/2020, nhưng đến tận tháng 01/2021, biến thể P.1 mới được phát hiện lần đầu bởi Viện các bệnh Truyền nhiễm Quốc gia Nhật Bản [NIID]
trên nhóm 4 người ở Nhật Bản sau khi tới bang Amazonas, Brazil.
Biến thể P.1 có đến 17 đột biến amino acid độc nhất, 4 đột biến thay thế, trong đó có 3 đột biến đáng lo ngại gồm: K417T, E484K và N501Y.
Đáng chú ý là đột biến E484K vì đã từng được tìm thấy trên biến chủng B.1.351 ở Nam Phi và có khả năng gây tái nhiễm cho cả những người đã khỏi bệnh. Đồng thời, đột biến N501Y và K417T cũng trở thành tác nhân làm biến chúng P.1 lây lan mạnh hơn chủng virus khác.
Từ sau khi xuất hiện, biến thể P.1 trở thành chủng virus gây bệnh chủ yếu ở Brazil và là nỗi kinh hoàng cho các quốc gia khác trên thế giới. P.1 có khả năng lây nhiễm cao hơn gấp 2,5 lần, khả năng kháng kháng thể cũng cao hơn so với chủng virus SARS-CoV-2 gốc xuất hiện ban đầu
9 tháng 9 2021
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Một số nhà khoa học vẫn tập trung về biến thể Delta, thế nhưng vẫn đang theo dõi một số biến thể khác, có khả năng một ngày nào đó sẽ thay thế vị trí thống lĩnh của Delta, theo Reuters.
Biến thể Delta - Vẫn đáng quan ngại nhất
Biến thể Delta lần đầu được phát hiện tại Ấn Độ, hiện vẫn được xem đáng quan ngại nhất. Biến thể này đang cho thấy khả năng lây nhiễm sang những người đã được tiêm vaccine cao hơn các biến thể trước đó.
WHO cũng xếp Delta vào dạng biến thể đáng quan ngại, có nghĩa là nó vẫn cho thấy khả năng lây nhiễm ngày càng cao, khiến bệnh nặng hơn và giảm hiệu quả của vaccine cùng các phương pháp chữa trị.
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Theo nhà virus học Shane Crotty từ Viện Miễn dịch học La Jolla ở San Diego, Mỹ thì "siêu sức mạnh" của Delta nằm ở khả năng lây truyền của nó. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc cũng phát hiện rằng người bị nhiễm biến thể Delta có tải lượng virus trong mũi cao gấp 1.260 lần so với khi bị nhiễm virus corona phiên bản gốc.
Một số nghiên cứu của Mỹ cũng cho biết tải lượng virus đối với những người đã được tiêm vaccine bị nhiễm biến thể Delta là tương đương với những người chưa được tiêm vaccine, thế nhưng vấn đề này vẫn được nghiên cứu thêm.
Trong khi virus corona phiên bản gốc cần đến 7 ngày để gây ra triệu chứng thì Delta có thể gây triệu chứng nhanh hơn từ 2 đến 3 ngày, và khiến hệ thống miễn dịch có ít thời gian phản ứng và phòng vệ.
Biến thể Lambda - Đang suy yếu
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Biến thể Lambda đã thu hút nhiều sự chú ý vì có khả năng trở thành mối đe dọa tiềm tàng mới, thế nhưng biến thể lần đầu tiên được phát hiện tại Peru hồi tháng 12/2020 dường như đang suy yếu.
Mặc dù số ca nhiễm liên quan đến biến thể Lambda vẫn tăng hồi tháng 7, thế nhưng đã có các báo cáo cho thấy biến thể này đã suy yếu trên toàn cầu trong vòng 4 tuần qua, dựa theo dữ liệu của GISAID, một hệ thống dữ liệu theo dõi các biến thể của SARS-CoV-2.
WHO đã xếp loại Lambda là biến thể cần quan tâm, có nghĩa là biến thể này mang các đột biến được nghi ngờ đã gây nên sự thay đổi trong khả năng lây nhiễm hoặc khiến bệnh nặng hơn, thế nhưng vấn đề này vẫn đang được điều tra. Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cũng cho thấy các biến thể này chống lại những kháng thể do vaccine tạo nên.
Biến thể Mu - Đang được theo dõi
Nguồn hình ảnh, Getty Images
Biến thể Mu, trước đây được biết đến là B.1.621, lần đầu được phát hiện tại Colombia hồi tháng 1. Vào ngày 30/8, thì WHO đã phân loại biến thể này là đáng quan tâm vì một số vấn đề quan ngại liên quan đến các đột biến và đã dùng chữ cái Hy Lạp để đặt tên.
Mu mang các đột biến chính, bao gồm E484K, N501Y và D614G, có liên quan đến khả năng gia tăng lây nhiễm và làm suy giảm hệ thống miễn dịch.
Theo bản tin của WHO hồi tuần rồi thì Mu đã gây nên các đợt bùng phát dịch quy mô lớn hơn tại Nam Mỹ và Châu Âu. Trong khi số lượng các trình tự gen được giải mã và xác định có xuất hiện biến thể Mu đã giảm xuống mức thấp hơn 0,1% trên toàn cầu thì Mu chiếm đến 39% số biến thể được xác định tại Colombia và 13% tại Ecuador, những nơi mà Mu vẫn chiếm lĩnh và đang cho thấy sự gia tăng liên tục, theo báo cáo của WHO.
WHO cũng cho biết tiếp tục theo dõi sự thay đổi của Mu ở Nam Mỹ, đặc biệt ở các khu vực có cùng sự xuất hiện của biến thể Delta. Maria van Kerkhove, người đứng đầu Chương trình Y tế Khẩn cấp của WHO cho biết sự lây lan của biến thể Mu đang giảm đi trên toàn cần thế nhưng vẫn cần được theo dõi chặt chẽ.
Trong một cuộc họp báo hồi tuần rồi, Trưởng Cố vấn y tế của Nhà Trắng, Tiến sĩ Anthony Fauci cho biết giới chức Mỹ đang theo dõi biến thể này thế nhưng cho đến nay thì Mu chưa được xem là một mối đe dọa gần nhất.
Sẽ có thêm các biến thể khác không?
Theo các chuyên gia, tăng tốc quá trình tiêm vaccine phòng COVID-19 là rất quan trọng. Nỗ lực này phải được đẩy nhanh trên toàn cầu đặc biệt phòng ngừa việc biến thể xuất hiện mà không bị phát hiện ở các quốc gia nghèo, nơi tỷ lệ người được tiêm vaccine còn thấp.
Và dù các vaccine hiện nay có thể phòng ngừa bệnh diễn tiến nặng và giảm số ca tử vong thế nhưng lại không thể ngăn chặn khả năng lây nhiễm. Virus vẫn có thể nhân bản trong mũi và thậm chí đối với những người đã được tiêm vaccine thì họ vẫn có thể làm lây truyền dịch bệnh thông qua các giọt bắn nhỏ.
Và để đánh bại SARS-CoV-2 thì sẽ cần có một thế hệ vaccine mới có thể ngăn chặn sự lây lan dịch bệnh, theo Tiến sĩ Gregory Poland từ Mayo Clinic. Và cho đến khi đó thì theo Tiến sĩ Poland và các chuyên gia khác, thế giới vẫn sẽ đối mặt với sự gia tăng số lượng biến thể virus corona.
Chụp lại video,
Covid-19: Điều gì xảy ra khi virus biến chủng?