Soạn Sinh 11 Bài 1 giúp các em học sinh lớp 11 hiểu được rễ là cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng, cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây. Đồng thời giải nhanh được các bài tập Sinh 11 trang 9.
Giải Sinh 11 Bài 1 là tài liệu vô cùng hữu ích dành cho giáo viên và các em học sinh tham khảo, đối chiếu với lời giải hay, chính xác nhằm nâng cao kết quả học tập của các em. Vậy sau đây là nội dung chi tiết tài liệu, mời các bạn cùng theo dõi và tải tại đây.
Sinh 11 Bài 1: Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ
- Lý thuyết Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ
- I. Rễ là cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng
- II.Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây
- Giải bài tập SGK Sinh 11 trang 9
- Câu 1
- Câu 2
- Câu 3
Lý thuyết Sự hấp thụ nước và muối khoáng ở rễ
I. Rễ là cơ quan hấp thụ nước và ion khoáng
1. Hình thái của hệ rễ
Rễ là cơ quan hút nước của cây. Rễ hút được nước là nhờ hệ thống lông hút.
Đặc điểm hình thái của rễ thực vật giúp chúng thích nghi với chức năng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng:
- Rễ thực vật trên cạn sinh trưởng nhanh, đâm sâu, lan tỏa hướng đến nguồn nước
- Rễ hình thành liên tục với số lượng lông hút khổng lồ, tạo nên bề mặt tiếp xúc lớn giữa rễ và đất, nhờ vậy sự hấp thu nước và các ion khoáng được thuận lợi.
2. Rễ cây phát triển nhanh bề mặt hấp thụ
- Rễ đâm sâu, lan rộng và sinh trưởng liên tục hình thành nên số lượng khổng lồ các lông hút làm tăng diện tích bề mặt tiếp xúc với đất giúp cây hấp thụ được nhiều nước và muối khoáng nhất.
Ví dụ, cây lúa sau khi cấy 4 tuần đã có hệ rễ với tổng chiều dài gần 625km và tổng diện tích bề mặt xấp xỉ 285m2 , chủ yếu do tăng số lượng lông hút.
- Tế bào lông hút có thành tế bào mỏng, không thấm cutin, có áp suất thẩm thấu lớn.
- Lông hút rất dễ gãy và sẽ tiêu biến ở môi trường quá ưu trương, quá axit [chua] hay thiếu ôxi
II.Cơ chế hấp thụ nước và ion khoáng ở rễ cây
1. Hấp thụ nước và ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút
a. Hấp thụ nước
Sự xâm nhập của nước từ đất vào tế bào lông hút theo cơ chế thụ động [cơ chế thẩm thấu]: Nước di chuyển từ môi trường nhược trương [thế nước cao] trong đất vào tế bào lông hút, nơi có dịch bào ưu trương [thế nước thấp hơn]
Dịch của tế bào biểu bì rễ [lông hút] là ưu trương hơn so với dung dịch đất do 2 nguyên nhân:
- Quá trình thoát hơi nước ở lá hút nước lên phía trên, làm giảm hàm lượng nước trong tế bào lông hút.
- Nồng độ các chất tan [các axit hữu cơ, đường saccarôzơ là sản phẩm của các quá trình chuyển hóa vật chất trong cây, các ion khoảng được rễ hấp thụ vào] cao.
b. Hấp thụ ion khoáng
Các ion khoáng xâm nhập vào tế bào rễ cây theo hai cơ chế : thụ động và chủ động
- Cơ chế thụ động : Một số ion khoáng xâm nhập theo cơ chế thụ động : đi từ đất [nơi có nồng độ ion cao] vào tế bào lông hút [nơi nồng độ của các ion đó thấp hơn]
- Cơ chế chủ động : Một số ion khoáng mà cây có nhu cầu cao, ví dụ, ion kali, di chuyển ngược chiều građien nồng độ, xâm nhập vào rễ theo cơ chế chủ động, đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng ATP từ hô hấp.
2. Dòng nước và các ion khoáng đi từ đất vào mạch gỗ của rễ
Sự xâm nhập của nước và các ion khoáng từ đất vào tế bào lông hút, rồi xuyên qua các tế bào vỏ rễ vào mạch gỗ của rễ theo hai con đường là con đường gian bào và con đường tế bào chất.
| Đường đi | - Nước và các ion khoáng đi theo không gian giữa các bó sợi xenllulozo trong thành TB đi đến nội bì, gặp đai Caspari chặn lại nên phải chuyển sang con đường tế bào chất. - Từ lông hút khoảng gian bào đai Caspari mạch gỗ | - Nước và các ion khoáng đi qua hệ thống không bào từ TB này sang TB khác qua các sợi liên bào nối các không bào, qua TB nội bì rồi vào mạch gỗ của rễ. - Từ lông hút tế bào chất của tế bào mạch gỗ |
| Đặc điểm | - Nhanh, không được chọn lọc | - Chậm, được chọn lọc |
Giải bài tập SGK Sinh 11 trang 9
Câu 1
Rễ thực vật trên cạn có đặc điểm hình thái gì thích nghi với chức năng tìm nguồn nước, hấp thụ nước và ion khoáng?
Gợi ý đáp án
Rễ thực vật trên cạn sinh trưởng nhanh, đâm sâu lan tỏa hướng tới nguồn nước, đặc biệt, hình thành liên tục với số lượng khổng lồ các lông hút, tạo nên bề mặt tiếp xúc lớn giữa rễ và đất. Nhờ vậy, sự hấp thụ nước và các ion khoáng được thuận lợi.
Câu 2
Hãy phân biệt cơ chế hấp thụ ion khoáng ở rễ cây?
Gợi ý đáp án
Nước được hấp thụ vào rễ theo cơ chế thụ động [theo cơ chế thẩm thấu]: nước di chuyển từ môi trường đất, nơi có nồng độ chất tan thấp [môi trường nhược trướng] vào tế bào rễ, nơi có nồng độ chât tan cao [dịch bào ưu trương, áp suất thẩm thâu cao].
Khác với sự hẩp thụ nước, các ion khoáng di chuyển từ đất vào tế bào rễ một cách chọn lọc theo hai cơ chế:
Cơ chế thụ động: Các ion khoáng di chuyển từ đất [hoặc môi trường dinh dưỡng] vào rễ theo građien nồng độ [đi từ môi trường, nơi nồng độ của ion cao vào rễ, nơi nồng độ của ion độ thấp].
Cơ chế chủ động: Đối với một số ion cây có nhu cầu cao, ví dụ, ion kali [K+]. di chuyển ngược chiều građien nồng độ. Sự di chuyển ngược chiều građien nồng độ như vậy đòi hỏi phải tiêu tốn năng lượng sinh học ATP từ hô hẩp [phải dùng bơm ion, ví dụ, bơm natri: Na+ ATPaza, bơm kali: K+ ATPaza...].
Câu 3
Giải thích vì sao cây trên cạn bị ngập úng lâu sẽ chết?
Gợi ý đáp án
Đối với cây trên cạn, khi bị ngập úng rễ cây thiếu ôxi. Thiếu ôxi phá hoại tiến trình hô hấp bình thường của rễ, tích lũy các chất độc hại đối với tế bào và làm cho lông hút chết và không hình thành được lông hút mới. Không có lông hút cây không hấp thụ được nước, cân bằng nước trong cây bị phá hoại và cây bị chết.