Trong con gái của mẹ, đâu không phải là công việc người mẹ từng làm?

1. Tác giả: Thái Bá Dũng.

2. Tác phẩm

Xuất xứ: Báo Tuổi trẻ, số ra ngày 24/8/2019.

II. Đọc hiểu văn bản

1. Tình cảm người mẹ dành cho con

- Thông tin về người mẹ:

+ Tên: Nguyễn Thị Thu Hà.

+ Nghề nghiệp: Nhặt ve chai, bán chổi ở chợ Hàn.

+ Hình dáng: Gầy gò.

+ Hoàn cảnh sinh sống: Căn phòng trọ khoảng 9m2.

- Hành trình 2 mẹ con tại Đà Nẵng:

+ 2000, tại Hải Hòa - Hải Lăng - Quảng Trị, con tròn 8 tháng tuổi. Vì hoàn cảnh mẹ bế con rời quê hương.

• Người con: Ngủ ngon trong tấm áo.
• Người mẹ:
  • 10h sáng, ôm con đứng gốc đa chợ Cồn, thành phố Đà Nẵng. Mệt lả, sữa chảy tràn ướt ngực.
  • Không biết bắt đầu từ đâu.
  • Nhất định không bỏ con dù được gợi ý nuôi hộ vì thương quá.

+ 2002, Thuận Phước. Hai mẹ con đã có người tốt cho chỗ ở.

• Người mẹ:
  • Bán vé số, đưa con đi khắp nơi. 
  • Vui đến bật khóc khi thấy dòng chữ đầu tiên của con "Mẹ ơi, con yêu mẹ rất nhiều.".
  • Tiếng cười nói của con là động lực cho mẹ.
• Người con: Đã vào lớp 1, lớn nhanh và không bao giờ đòi hỏi.

+ Đà Nẵng 2015, mùa thi. Con đã đỗ trường chuyên.

• Người mẹ: 
  • Được nhận tin khi đang nhặt đồng nát.
  • Mẹ bỏ mớ chai nhựa, chạy về.
  • Mẹ khóc khi cầm tờ giấy trúng tuyển. Mẹ khóc vì hạnh phúc.
• Những người xung quanh:
  • Thầy giáo cũng vui mừng chia sẻ.
  • Mọi người đều chung vui.

+ Khi con đỗ đại học: Người mẹ khóc nhiều hơn, con đỗ vì tuyển thẳng. → Mẹ tự hào về người con kiên cường.

➩ Tình yêu thương, sự hi sinh vô bờ của người mẹ dành cho con.

2. Tình cảm người con dành cho mẹ

- Thông tin về người con:

+ Tên: Nguyễn Thị Lam Anh.

+ Là một học sinh có thành tích học tập nổi bật:

• Đỗ Trường THPT Chuyên Lê Quý Đôn.
• Được tuyển thẳng vào Trường ĐH Tân Trào với mức học bổng toàn phần.
• Sức học vượt trội, ba năm liền là học sinh giỏi toàn diện, hai năm cuối cấp đạt học sinh giỏi Quốc gia môn Địa lí.".

- Hành trình trưởng thành của Lan Anh:

+ Luôn nỗ lực học tập, đạt thành tích cao.

+ Không bao giờ đòi hỏi.

+ Thêu thêm những con búp bê để có tiền trang trải chi phí khi học đại học. 

+ Luôn yêu thương mẹ hết mực:

• Cảm thấy hạnh phúc vì làm con của mẹ.
• Ước học thật nhanh, ra trường đi làm kiến tiền đưa mẹ đi mua đồ, ăn ngon.
• Thấu cảm được sự vất vả của mẹ "Mười tám năm qua, mẹ đã quá vất vả vì em, dành tất cả những gì tốt nhất cho em.".

➩ Tình yêu thương, lòng kính trọng và sự cố gắng vượt bậc để đền đáp công ơn mẹ.

➩ Đề cao tình mẫu tử thiêng liêng.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Con gái của mẹ là những tâm sự của mẹ con chị Nguyễn Thị Thu Hà về "quả ngọt" cho quá trình trưởng thành vất vả, khó khăn nhưng nỗ lực không ngừng của Lam Anh. Qua đó có thể thấy được tình mẫu tử thiêng liêng, đáng trân trọng.

2. Nghệ thuật

Bài báo ghi lại những cảm xúc chân thực, kí nhanh lại quãng thời gian khổ cực, nỗ lực phấn đấu của hai mẹ con.

Page 2

3. Biểu tượng gió lạnh đầu mùa

- Sự lạnh lẽo của cơn gió đầu mùa

+ Thời gian: buổi sáng, mùa đông.

+ Không gian:

• Chung: gió bấc, cái lạnh ở đâu đến làm cho người ta tưởng đang ở giữa mùa đông rét mướt.
• Của những con người nghèo khổ: dãy nhà lá, chợ vắng, rác bẩn rải rác lẫn lá rụng; mặt đất rắn lại và nứt nẻ những đường nho nhỏ.

→ Lạnh lẽo, trống vắng, khắc nghiệt.

- Sự ấm áp của tình người

+ Sự ấm áp của tình cảm gia đình.

+ Sự ấm áp của tình cảm cộng đồng.

→ Sự lãnh lẽo của tiết trời không thể ảnh hưởng đến sự ấm áp trong lòng mỗi con người.

➩ Giá trị nhân đạo.

III. Tổng kết

1. Nội dung

Gió lạnh đầu mùa thể hiện tình thương giữa con người với nhau trong hoàn cảnh khổ cực, khắc nghiệt. 

2. Nghệ thuật

Nghệ thuật tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm tinh tế cùng các thủ pháp đối lập, miêu tả tâm lí xuất sắc.

IV. Chuẩn bị đọc

Bài Làm:

1. Dựa vào nhan đề, em đoán văn bản này viết về những con gió đầu mùa đến với cuộc sống của chúng ta.

2. Em đã từng làm một việc tốt nhưng bị hiểu lầm và chê trách. Đó là em đã nhặt được đồ rơi nhưng lại bị hiểu lầm thành căn cắp đồ của người đó.

V. Trải nghiệm cùng văn bản

Bài Làm:

1. Hình ảnh của Cúc, Xuân, Tý ,Túc gợi cho em hình ảnh về cuộc sống của những đứa trẻ nghèo khổ cơ cực, bần hàn đến nỗi một cái áo lành lặn cũng không có. Những cơn gió lạnh đầu mùa, chúng vẫn mặc bộ quần áo ngày thường được may vá nhiều chỗ, rét đến nỗi môi tím lại, da thịt thâm đi, răng thì đập vào nhau. Hình ảnh ấy phảng phất vào tâm trí người đọc những nỗi buồn, niềm thương xót với những đứa trẻ nghèo.

2. Việc Sơn và chị quyết định cho Hiên cái áo thể hiện chị em Sơn có lòng tốt, bao dung, đùm bọc những đứa trẻ nghèo. Hay còn nói cách khác là chị em Sơn có lòng trắc ẩn với cuộc sống nghèo khổ.

3. Theo em, đoạn tiếp theo hai chị em Sơn được mẹ khen vì có lòng tốt giúp đỡ người khác hoặc bị mẹ trách mắng vì tự ý lấy áo cho người khác.

VI. Suy ngẫm và phản hồi 

1. Chỉ ra một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn dưới đây:

      Sơn bây giờ mới chợt nhớ ra là mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì lấy đâu ra tiền mà sắm áo cho con nữa. Sơn thấy động lòng thương, cũng như ban sáng Sơn đã nhớ thương đến em Duyên ngày trước vẫn chơi cùng với Hiên, đùa nghịch ở vườn nhà. Một ý nghĩ tốt bỗng thoáng qua trong trí, [...].

Một số từ ngữ thể hiện những ý nghĩ, cảm xúc của nhân vật Sơn trong đoạn văn: chợt nhớ, động lòng thương, nhớ thương, ý nghĩ tốt.

2. Các sự việc chính trong Gió lạnh đầu mùa có thể tóm tắt thành chuỗi như sau:

a] Những cơn gió lạnh đầu mùa thổi đến phố chợ.

b] Chị em Lan, Sơn xúng xính trong những chiếc áo ấm đắt tiền; những đứa trẻ nghèo hàng xóm vẫn mặc những chiếc áo mong manh thường ngày; riêng Hiên vẫn mặc chiếc áo rách tơi tả, đang co ro vì lạnh.

c] Ái ngại về hoàn cảnh của Hiên, Sơn và Lan quyết định về nhà lấy áo bông của Duyên [đứa em xấu số], giấu mẹ, mang sang cho Hiên.

d] Chuyện đến tai người nhà, Sơn và Lan sợ bị mẹ mắng. đi đòi lại áo không được, không dám về nhà.

đ] Mẹ Hiên mang áo bông sang nhà trả lại, may mắn được mẹ Sơn và Lan cho vay tiền mua áo ấm cho Hiên.

Em hãy cho biết:

- Các sự việc trên liên quan với nhau như thế nào?

Các sự việc trên liên quan chặt chẽ với nhau, có sự kiện trước đã xảy ra mới có sự kiện tiếp theo.

- Nếu không có sự việc [c] thì có xảy ra sự việc [đ] hay không?

Nếu không có sự kiện [c] thì sẽ không có sự kiện [đ] vì có hành động cho áo Hiên của hai chị em thì mẹ Hiên mới mang áo đến trả lại.

3. Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách gì của Sơn và Lan? Hành động ấy có ý nghĩa gì với Hiên?

Hành động cho áo góp phần thể hiện tính cách tốt bụng, biết yêu thương đùm bọc những người có hoàn cảnh khó khăn của chị em Sơn. Hàng động đó của hai đứa trẻ có ý nghĩa vô cùng to lớn với Hiên vì Hiên được nhận được sự quan tâm, chia sẻ của người khác trong cơn gió lạnh đầu mùa.

4. Vì sao người mẹ không trách mắng Sơn và Lan? Hành động của hai đứa trẻ đã tác động thế nào đến cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối truyện?

Người mẹ không trách mắng Sơn và Lan vì hành động của hai đứa đã bộc lộ được tính cách tốt bụng, quan tâm và sẻ chia. Mặt khác cũng thể hiện được sự giáo dục tốt từ người mẹ.

Hành động đẹp của hai đứa trẻ đã tác động không nhỏ tới cách ứng xử của hai người mẹ ở cuối chuyện bởi lẽ chúng không có gì đáng chê trách về hành động ấy, hai người mẹ lấy làm tự hào hơn vì chúng biết quan tâm đến người khác.

5. Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên là đáng khen hay đáng trách? Vì sao?

Theo em, việc Lan và Sơn giấu mẹ lấy chiếc áo bông của em Duyên đem cho Hiên vừa đáng khen vừa đáng trách. Đáng khen ở chỗ hai đứa trẻ tốt bụng, sẻ chia và quan tâm những người có hoàn cảnh khó khăn. Đáng trách ở chỗ đó là chiếc áo kỉ niệm của đứa em xấu số, chưa được sự cho phép của mẹ mà hai chị em đã đem đi cho người khác.

6. Văn bản này viết về đề tài gì?

Văn bản này viết về đề tài cuộc sống của những đứa trẻ nơi phố chợ nghèo trong con gió lạnh đầu mùa.

7. Nêu chủ đề của câu chuyện.

Chủ đề của truyện xoay quanh những đứa trẻ và sự khác biệt giữa những đứa trẻ lớn lên trong gia đình giàu có và những đứa tre nghèo khổ tận cùng của xã hội.