Ngày đăng: 11/07/22
Giới tính là thứ được mặc định từ khi chúng ta vừa sinh ra. Sau đó, chúng ta làm quen với các “luật bất thành văn”: màu hồng dành cho bé gái, màu xanh dành cho bé trai, nữ thì phải mặc váy và nam phải mặc quần.
Người ta nghiễm nhiên dùng màu sắc và kiểu dáng trang phục để đoán giới tính một đứa trẻ. Chính vì thế, từ thời thơ ấu cho đến khi trưởng thành, chúng ta mỗi lần chọn trang phục, đều phải tuân theo các “chuẩn mực giới tính”.
Ngày nay, các “chuẩn mực giới tính” này đang bị thách thức bởi phong trào gender-fluid với sự sắp xếp lại phổ giới và mở rộng tư tưởng về cách biệt thời trang giữa nam và nữ. Chúng ta có Millennials và Gen Z – những thế hệ có tư duy tiến bộ và cởi mở – những cá nhân không thích rập khuôn chính mình, đề cao sự tự do và khao khát được thể hiện bản thân. Chúng ta đang chào đón một thế giới mới, một thế giới cởi mở hơn về giới tính, xu hướng tính dục, và sở thích.
Khi “linh hoạt giới” xuất hiện trước cả “phân biệt giới”
Nhà triết học Judith Butler và các nhà lý thuyết về giới cũng đã đóng góp vào sự phát triển của khái niệm này bằng cách tuyên bố rằng định nghĩa về giới được cấu thành từ xã hội. Trong lịch sử, dù chưa được “điểm mặt gọi tên”, nhưng khái niệm cởi mở giữa hai giới tính đã luôn tồn tại khi mà giày cao gót đã từng rất phổ biến với đàn ông, và ngay cả việc trang điểm cũng từng rất bình thường với cả nam và nữ trong xã hội Ai Cập cổ đại.
Ở xã hội phong kiến, đàn ông và phụ nữ thuộc các cùng một tầng lớp xã hội giống nhau phần lớn đều ăn mặc giống nhau, vì với họ, quần áo, trang phục, ngoài sự tiện dụng, còn là sự sự phô trương quyền lực và địa vị. Trang phục thời điểm này hoàn toàn không có bất kỳ liên kết nào với giới tính.
Tuy nhiên, dưới ảnh hưởng của phong trào Khải Mông [thế kỉ 17 đến thế kỉ 18], xã hội Châu Âu bị bao phủ bởi chủ nghĩa lý tính và dân chủ, dẫn đến sự bùng nổ của Cách mạng Pháp năm 1789, lật đổ chế độ vương quyền chuyên chế và thiết lập một chính thể cộng hòa dân chủ. Ý tưởng về “tự do, bình đẳng, bác ái” cũng ảnh hưởng đến nghệ thuật đương đại cùng quần áo và trang sức, mọi người đã từ bỏ sự cường điệu sang trọng của thời kỳ Rococo và ủng hộ cho phong cách trang phục tự nhiên, đơn giản.
Khi đó, người đàn ông không còn đội tóc giả và đi giày cao gót, mà thay thế bằng mũ và ủng dài. Xu hướng suy nghĩ tự nhiên và bình thường cũng ảnh hưởng đến quần áo của phụ nữ; áo khoác, váy và áo nịt ngực đều bị gỡ bỏ, chuyển sang áo choàng với tay áo ngắn, vừa vặn với thân người.
Thời kỳ trang phục làm nổi bật đặc điểm giới tính
Khi mà trang phục được đơn giản hóa hơn do sự thiếu thốn về nguyên liệu vải và thời kỳ xã hội mới, sự khác biệt về vai trò giới tính trong trang phục lại trở nên nghiêm ngặt hơn trước. Tuy cùng ưu tiên sự tiện lợi và dễ dàng vận động, nhưng do lối suy nghĩ “đàn ông là trụ cột gia đình và làm những việc nam tính, thì phụ nữ được dạy để trở thành người nội trợ, với trách nhiệm nuôi dạy con cái và chăm sóc gia đình”, đã dẫn đến sự tồn tại của hai khái niệm riêng biệt được gán cho hai giới: mạnh mẽ, nhanh nhẹn đối với phái nam, và dịu dàng, quyến rũ đối với phái nữ.
Sự xuất hiện của Gender-fluid
Gender-fluid được cho là đã xuất hiện từ những năm 1980. Khái niệm này trở nên phổ biến khi nó nhấn mạnh tới việc giới là phi nhị nguyên [non-binary], không chỉ có nam hoặc nữ. Không phải lúc nào con người cũng bị ràng buộc bởi các đặc điểm sinh học của giới tính.
Năm 1990 với sự hồi sinh mạnh mẽ của những phong trào có phần “nổi loạn” như punk và grunge, những phong trào nhắm thẳng các chuẩn mực xã hội và nổi dậy chống lại những khuôn mẫu cố định, sự phân biệt giới tính trong trang phục mới dần được xóa nhòa. Đây là lúc mọi người bắt đầu chấp nhận khái niệm quần áo không phân biệt giới tính. Không chỉ phụ nữ có thể mặc tuxedo mà ngay cả nam giới cũng bắt đầu thử vẻ ngoài bớt bảo thủ hơn với áo sơ mi thời Edward và quần skinny có họa tiết và màu sắc vui tươi.
Nhưng khác với unisex, chỉ bao gồm những kiểu dáng trang phục đơn giản và bảng màu trung tính nhằm “che giấu” giới tính, gender-fluid là những tâm hồn nghệ thuật sẵn sàng thúc đẩy tính nam và nữ trong con người mình đến mức cao nhất. Những người theo đuổi gender-fluid không giới hạn phong cách trong bất kỳ một khái niệm giới tính nào, họ dạo bước qua lại giữa tủ đồ của nam và nữ theo một cách ngẫu hứng, để tìm ra bản phối trang phục bất ngờ nhất của mình.
Tương lai của Gender-fluid: không chỉ đơn thuần là tồn tại trên sàn diễn
Chuỗi Tuần lễ thời trang Xuân-Hè 2022 vừa qua đã cho thấy một cái nhìn trung lập về giới tính. Giờ đây, sự linh hoạt về giới không chỉ là một lý tưởng của các nhà thiết kế trên sàn diễn mà đã thực sự bước ra đời thường với sự tiên phong của các tín đồ.
Tuần lễ thời trang London đã thông báo rằng họ sẽ không phân chia sự kiện riêng cho đồ nam và đồ nữ bắt đầu từ năm nay. Ranh giới và quy tắc trở nên thật mờ nhạt trên những bản phối mang hơi thở đường phố. Tất cả các bản dạng giới đều được tự do thể hiện với váy vóc, bèo nhún, suit hay cà vạt,… Điều này hứa hẹn nhiều điều thú vị cho thời trang 2022 và cả tương lai.
Thực hiện: Diana Nguyễn
Theo Heuritech
Please follow and like us:
[ áo dài truyền thống của người Việt Nam ]Mỗi dân tộc có một cách ăn mặc riêng, vì vậy mặc đã trở thành biểu tượng cho vănhóa dân tộc. Ở những vùng có khi hậu nóng, nhiều ánh sáng con người sử dụng cácloại vải mỏng mát, màu sáng. Ngược lại ở những vùng có khí hậu giá lạnh con ngườiđã biết sử dụng các loại vải giấy, chất len sợi để đỡ lạnh hơn. Hay ở những vùng rừngnúi con người đã biết ăn mặc hòa đồng với thiên nhiên bằng các loại vải có màu sắcsặc sỡ tượng trưng cho thiên nhiên núi rừng. Cái riêng trong cách ăn mặc của ngườiViệt trước hết là cái chất nông nghiệp trong chất liệu may mặc – đó là các chất liệu cónguồn gốc thực vật là sản phẩm của nghề trồng trọt, cũng là chất liệu may mặc nhẹthoáng phụ hợp với khí hậu nhiệt đới gió mùa nóng ẩm. Đó là sợi gai, đay, chuối,bông, tơ tằm,… Trang phục thường được chọn các màu âm tính như đen, nâu, chằm,gụ, tím,.. và thường sử dụng các trong phụ có màu sắc dương tính như đỏ, điều, vàng,xanh trong các dịp lễ hội.Cách thức trang phục của người Việt qua các thời đại bị chị phối bởi hai nhân tố chínhlà khí hậu nhiệt đới nóng bức và công việc trồng lúa nước.Đồ mặc ở phía dưới của phụ nữ tiêu biểu và ổn định hơn cả là váy. Sở dĩ trải qua baothời đại cái váy vẫn được người dân ưa chuộng một phần vì nó là trang phục truyềnthống, một phần vì mặc váy không chỉ mát, ứng phó hiệu quả với khí hậu nóng bứcmà còn rất phù hợp với công việc đồng áng. Đối với nam giới thì cái khố mặc mát,phù hợp với khí hậu nóng bức, dễ dàng thao tác trong lao động. Khi chiếc quần thâmnhập vào Việt Nam nó được cải biến một cách linh hoạt thành quần lá tọa vừa thíchhợp với khí hậu nóng vừa thuận lợi cho hoạt động nông nghiệp.9 Đồ mặc phía trên của phụ nữ là chiếc yếm, đàn ông cởi trần. Có thành ngữ “váy vậnyếm mang”, “cởi trần đóng khố” đã miêu tả chính xác trang phục lao động truyềnthống. Cách mặc với mục đích ứng phó với môi trường tự nhiên dần dần trở thànhmột quan niệm về cái đẹp của người Việt Nam. Ngoài xa khi lao động họ còn mặc áocánh, áo bà ba, áo tứ thân.-Một số trang phục truyền thống của phụ nữ Việt :[ yếm và váy của phụ nữ Việt xưa][ áo bà ba ]-[ áo tứ thân ]Một số trang phục truyền thống của đàn ông Việt :10 [ Khố và cách đóng _ Trang phục nam Việt Nam cổ ][ áo dài nam truyền thống ][ trang phục nam với quần lá tọa ]Do đặc điểm nước ta nắng lắm mưa nhiều cho nên để ứng phó với khí hậu ấy nét đặcthù chung. Đội nón rộng vành để tránh nóng và có mái dốc để nhanh thoát nước, chemưa. Và nón là cũng là đặc trưng của văn hóa Việt Nam. Ngoài ra người việc còn độimũ, áo tơi che mưa bằng cọ, một loài cây đặc trưng của vùng nhiệt đới gió mùa.11 [ tơi che mưa bằng cọ ][ Nón lá ]3. Văn hóa ở và đi lại :Việc ở là để đối phó với các hiện tượng tự nhiên, những hiện tượng tự nhiên này luôntác động trực tiếp đến đời sống của con người. Con người không thể biến đổi được tựnhiên mà chỉ có thể dựa vào tự nhiên và từng bước thích nghi với môi trường tự nhiênđể tồn tại.Đối với người nông nghiệp, ngôi nhà là cái tổ ấm để đối phó với nóng lạnh, mưanắng, gió bão, là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo cho cuộc sống địnhcư ổn định. Nằm trong khu vực là vùng sông nước cho nên ngôi nhà của người Việttruyền thống cũng mang đậm dấu ấn của môi trường sông nước. Những người chàilưới, chèo đò thường lấy ngay thuyền bè làm nhà ở, nhiều gia đình tụ họp với nhau lạitạo nên các làng chài, xóm chài…. Rồi nhiều người, tuy không sống bằng nghề sôngnước nhưng cũng làm nhà sàn để ứng phó với lũ lụt quanh năm. Đây là kiểu nhà rấtphổ biến ở Việt Nam từ thời Đông Sơn. Ngôi nhà Việt cổ thường làm với chiếc máicong mô phỏng hình thuyền - kỉ niệm sông nước.Để ứng phó với môi trường tự nhiên, tiêu chuẩn ngôi nhà Việt Nam về mặt cấu trúcphải là nhà cao cửa rộng, tạo không gian thoáng mát giao hòa với thiên nhiên. Nơiđược chọn phải đáp ứng những yêu cầu trong việc chọn hướng nhà, hướng đất. Hướngnhà tiêu biểu là hướng Nam vì Việt Nam gần biển, trong khu vực gió mùa, trong 4hướng chỉ có Nam và Đông Nam là tránh được cái nóng từ phương Tây, cái bão từphương Đông và gió lạnh thổi vào mùa rét từ phương Bắc, nhưng lại tận dụng đượccái gió mát từ phương Nam vào mùa nóng.Ngoài ăn ở thì việc đi lại cũng là để thích nghi với môi trường tự nhiên.12 Trong xã hội Việt Nam cổ truyền, do bản chất nông nghiệp sống định cư cho nên conngười ít có nhu cầu đi lại, có đi thì đi gần nhiều hơn xa, đồng thời địa hình khôngđồng đều, địa hình núi cao chiếm phần lớn diện tích vậy nên giao thông trước kia kémphát triển. Đến TK XIX mới chỉ có đường nhỏ, phương tiện đi lại vận chuyển , ngoàisức trâu, ngựa , voi thì phổ biến là đôi chân, quan lại thì di chuyển bằng cáng, kiệu.[ Xe ngựa ][ Xe kéo ][ Quan lại di chuyển bằng cáng ]Tuy nhiên ở Việt Nam, đường thủy và phương tiện đi lại bằng đường thủy lại khá pháttriển vì có hệ thống sông ngòi, kênh rạch chằng chịt và bờ biển dài, với các loạithuyền, xuồng, bè , mảng, phà , tàu,…13