Chắc hẳn thời gian gần đây bạn hay thấy trên internet, báo đài giới thiệu về các giáo cụ dạy học được thiết kế theo định hướng STEM. Vậy STEM là gì? Có quan trọng và cần thiết với trẻ hay không?
Trong bài viết này, UGEARS xin chia sẻ một số nội dung về STEM, nhìn nhận theo hướng tác động tới trẻ, giúp các bạn có cái nhìn tổng quát nhất. Đặc biệt, nếu bạn đã có bé thì đừng nên bỏ qua bài viết này.
1. STEM là gì?
STEM là một phương pháp giảng dạy, áp dụng thực hành thực tế, trong đó tích hợp tới 4 bộ môn khác nhau là:
- SCIENCE: khoa học
- Technology: công nghệ
- Engineering: kỹ thuật
- Math: toán học
Khoá học và giáo cụ học STEM có tính ứng dụng thực tế cao, nhằm đưa ra giải pháp gỉải quyết các tình huống. Thay vì dạy từng môn học riêng biệt, rời rạc, STEM tổng hoà kiến thức từ nhiều lĩnh vực, giúp rèn luyện tư duy đa chiều, trẻ tìm hiểu gốc rễ vấn đề, nắm bắt kiến thức dễ dàng thông qua việc mắt thấy - tai nghe - tay chạm thay vì phương pháp học truyền thống nhàm chán, khô khan.
Có nhiều định nghĩa khác nhau về STEM như
"STEM là cách hiểu về thế giới tự nhiên và con người, giúp tìm ra giải pháp nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của con người"
Hay
"STEM là sử dụng bằng chứng và kỹ thuật toán học để tìm hiểu về thế giới tự nhiên và con người, nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống ngày một tốt hơn"
2. Tầm quan trọng của STEM
Theo dự báo của Cục thống kê lao động Hoa Kỳ, lực lượng lao động STEM dự kiến sẽ tăng 23% trong 3 năm tới với tỷ lệ các nghề nghiệp liên quan đến STEM sẽ là:
Thực tế cho thấy, nhu cầu tuyển dụng các công việc liên quan đến STEM không chỉ tăng mạnh ở Mỹ, mà còn ở rất nhiều nước trên thế giới. Như tại Anh, Học viện Kỹ thuật Hoàng gia công bố, bắt đầu từ năm nay trở đi, sẽ cần có 100.000 sinh viên chuyên ngành STEM mỗi năm để đáp ứng nhu cầu lao động. Hay ở Đức mới đây đã kêu gọi các trường đại học mở thêm chuyên ngành STEM do đất nước này đang thiếu hụt tới 210.000 kỹ sư STEM.
3. STEM - Học tập tích hợp và ứng dụng thực tiễn
STEM là bộ môn hiếm hoi trẻ có thể áp dụng tất cả kiến thức học được vào thực tế. STEM gíup trẻ tư duy, giải quyết vấn đề dựa trên logic khoa học chặt chẽ, có tính ứng dụng cao. Giảo dục và giáo cụ học STEM có thể áp dụng ngay từ khi trẻ còn ở bậc tiểu học.
- Bậc tiểu học: Giáo dục theo định hướng STEM tập trung vào việc giúp trẻ làm quen, tạo thiện cảm và sự thích thú cho trẻ. Dựa trên các bài toán thực tế có kết nối 4 lĩnh vực STEM, trẻ sẽ dần dần khám phá ra sự diệu kỳ của STEM trong cuộc sống, ngày càng yêu thích và say mê tìm hiểu bộ môn này.
- Bậc trung học cơ sở: Các khoá học ở giai đoạn này bắt đầu có chủ đề rõ ràng và thử thách hơn. Trẻ nhận thức rõ hơn về ứng dụng của STEM trong thực tế. Việc có thêm hiểu biết đa dạng về STEM gián tiếp giúp trẻ định hướng rõ hơn về các cơ hội nghề nghiệp trong tương lai.
- Bậc trung học phổ thông: Trẻ thấu hiểu mối liên kết giữa các bộ môn trong STEM một cách rõ ràng. Dựa trên những kiến thức, kỹ năng đã có, trẻ hoàn toàn có thể giải quyết được các bài toán STEM khó nhằn. Ở giai đoạn này, trẻ cũng sẽ hình thành được lộ trình nghề nghiệp của mình trong tương lai.
4. Giáo dục STEM giúp trẻ khám phá nhiều điều thú vị
- Trẻ được học qua ngữ cảnh, tình huống cụ thể
Giáo dục theo định hướng STEM là thông qua những tình huống thực tế để trẻ cùng nhau thảo luận, giải quyết, giúp kiến thức có được một cách tự nhiên, không gò ép. Ví dụ: để trẻ học được các phép toán đơn giản, chúng ta cho trẻ ra ngoài, thu thập các vật phẩm tự nhiên và đặt vào các tình huống thực tế, trẻ sẽ tự thực hành tính toán với những vật phẩm đó. Việc học thực tế sẽ giúp trẻ hiểu kỹ vấn đề và nhớ lâu hơn.
- Khơi dậy đam mê khi được tiếp cận STEM từ sớm
STEM khơi dậy niềm đam mê khám phá tri thức ở trẻ, vì đó là những tình huống thực tế diễn ra xung quanh trẻ. Trẻ sẽ dần quan tâm đến nghề nghiệp của mình trong tương lai.
- Học STEM rất vui
Thay vì phải cố gắng ghi nhớ các dữ kiện, chăm chú nghe giảng và ghi chép từng chút một các hướng dẫn, trẻ có thể vừa chơi vừa học. Xu hướng giáo dục mới này cho thấy, trẻ nhỏ khi được học thông qua các hoạt động hấp dẫn, vui nhộn, trẻ sẽ dễ dàng phát triển được nhiều kỹ năng một lúc, đặc biệt là kỹ năng STEM.
- STEM rất quan trọng trong nghề nghiệp thế kỷ 4.0
Có hội nghề nghiệp trong các lĩnh vực STEM đang phát triển với tốc độ cao hơn bất kỳ nghề nghiệp nào khác, mức thu nhập luôn ở mức cao hơn so với thu nhập trung bình. Đó có thể là những công việc hiếm - lạ, những cũng có thể là những công việc quen thuộc nhưng được mở rộng ra hơn với STEM. Và tất cả các nghề nghiệp sử dụng STEM đều đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế xã hội.
5. Làm thế nào để trẻ tham gia STEM
- Biến STEM thành một phần cuộc sống
Bạn có thể đưa STEM vào các hoạt động hàng ngày. Ví dụ như trong lúc [Science] nấu ăn, có thể nói với trẻ về sự biến đổi của các chất hoá học , thực hành đo lường mức nước [Math],...
Lưu ý là hãy để trẻ tự khám phá những thắc mắc của trẻ, đừng cấm cản và để trẻ thoải mái tham gia. Bạn chỉ nên tham gia khi cần thiết để giúp trẻ phát triển các kỹ năng mới, hay tạo điều kiện thuận lợi cho môi trường học tập - vui chơi của trẻ.
- Đưa trẻ về với thiên nhiên
Trẻ có niềm yêu thích đặc biệt với thiên nhiên, cỏ cây hoa lá. Khi hoà mình trong thiên nhiên, tinh thần ham học hỏi, khám phá của trẻ tăng cao hơn hẳn. Tại đây bạn có thể tạo ra một số hoạt động STEM cho trẻ như thu thập mẫu đá, lá cây, sinh vật,...hoặc bất cứ thứ gì trẻ thích, sau đó đếm, tra cứu tài liệu đưa ra giả thuyết, cho trẻ thời gian suy nghĩ, rồi cùng nhau giải quyết vấn đề.
Câu hỏi "What" sẽ là những gợi ý tinh tế dành cho trẻ, giúp trẻ tự tin trả lời. Hãy thử những câu hỏi như "Em thấy gì ở đó?", "Những con chim đang làm gì thế nhỉ?", "Em nghe thấy gì?",...
- Lắng nghe sở thích của trẻ
Bạn hoàn toàn có thể tạo ra các bài học STEM dựa trên chính sở thích của trẻ. Nếu trẻ thích chơi bóng rổ, hãy để trẻ ném thử giấy rác vào thùng, yêu cầu ném từ nhiều độ cao và các góc khác nhau, cố gắng điều chỉnh lực ném để giấy bay vào giỏ, hay quan sát cách chúng bật ra khỏi tường, thảo luận cách thực hiện sao cho chính xác hơn. Nếu trẻ thích chơi ô tô, có thể cho trẻ so sánh tốc độ giữa những chiếc xe lớn và nhỏ, giữa việc đi đường thẳng và leo dốc,...đây đều là những kiến thức vật lý hay ho đấy chứ.
- Cho trẻ thực hành
Trẻ rất cần các hoạt động thực hành. Khi thao tác với các vật liệu, trẻ sẽ hiểu sâu hơn về những kiến thức cần phải học. Trẻ có thể tạo ra cả một ngón núi lửa với baking soda và giấm, hay đơn giản hơn là để trẻ tự lắp những chiếc kệ nhỏ, tháo lắp điện thoại cũ,...
6. UGEARS - Giáo cụ học STEM giúp trẻ phát huy đồng đều 6 kỹ năng
Tuỳ độ tuổi của trẻ sẽ có mức đánh giá khác nhau. Tuy nhiên dưới đây là 6 kỹ năng chính mà bất kỳ trẻ ở độ tuổi nào cũng sẽ rèn luyện được thông qua UGEARS - Giáo cụ học STEM độc đáo
- Kỹ năng quan sát
+ So sánh, đối chiếu giữa các vật
+ Phân chia nhóm dựa trên sự giống và khác nhau giữa các vật
+ Tìm kiếm và xử lý thông tin phù hợp từ nhiều nguồn khác nhau
+ Giải thích được lý do quyết định hay xác định được quy luật cuả số liệu, thông tin, dữ kiện
- Kỹ năng lên kế hoạch
+ Biết cách đặt câu hỏi có tính logic
+ Xác định được các bằng chứng phù hợp, có sự liên kết chặt chẽ để trả lời cho câu hỏi
+ Đề xuất giả thuyết và dự đoán được kết quả
+ Xác định được các yếu tố có thể ảnh hưởng đến kết quả khảo sát
+ Chuẩn bị, lên kế hoạch cho phương pháp khảo sát
+ Lựa chọn thiết bị và dụng cụ phù hợp khi thực hiện hoặc có thể hiểu được hạn chế của thiết bị để đề xuất phương án thay thế tốt hơn
- Kỹ năng thực hành
+ Áp dụnh kỹ thuật lấy mẫu trong những tình huống cụ thể
+ Sử dụng các thiết bị phù hợp để thực hiện quy trình
+ Tiến hành quan sát, đo đạc, lựa chọn phép đo phù hợp với từng yêu cầu khác nhau
+ Thu thập và ghi nhận được số liệu
+ Thực hành theo các quy định an toàn tại nơi thực hiện thí nghiệm
- Kỹ năng phân tích và toán học
+ Tính toán và đưa ra kết quả chính xác
+ Sử dụng đại lượng và đơn vị theo chuẩn
+ Trình bày, phân tích số liệu bằng đồ thị, biểu đồ
+ Sử dụng phương trình đơn giản để giải quyết vấn đề
+ Phân tích toán học
+ Sử dụng mô hình, lý thuyết để dự đoán kết quả, xu hướng
- Kỹ năng đánh giá
+ Phân tích lỗi trong dữ liệu có được
+ Đánh giá, cải thiện phương pháp
+ Phân tích bằng chứng, đưa ra kết quả chính xác
+ Đánh giá phương pháp trình bày
+ Đánh giá luận điểm, mô hình khoa học
+ Đánh giá rủi ro, lợi ích của các yếu tố một cách khoa học, chặt chẽ
+ Xem xét những hạn chế và đạo đức của khoa học
- Kỹ năng giao tiếp
+ Sắp xếp thông tin từ nhiều nguồn khác nhau
+ Đề xuất phương pháp mô tả cách thực hiện nhiệm vụ
+ Đưa ra giải thích rõ ràng cho các quan sát
+ Lập luận, lý giải bằng các bằng chứng đã thu thập được
+ Sử dụng thuật ngữ khoa học đúng ngữ cảnh, tăng tính thuyết phục với người nghe
7. Cùng trẻ trải nghiệm các hoạt động STEM với UGEARS
Bây giờ, sau khi đã hiểu hơn về STEM, hãy cùng trẻ trải nghiệm một số hoạt động STEM nho nhỏ thông qua mô hình UGEARS nhé
- SCIENCE: Tìm hiểu về nguyên mẫu mà mô hình đang mô phỏng lại, chúng có nguồn gốc từ đâu, ai là người đã phát minh ra chúng?...
- TECHNOLOGY: Khám phá các công dụng mà UGEARS có thể làm được. Sáng tạo một số trò chơi thú vị bằng UGEARS cũng rất hay đấy.
- ENGINEERING: Mày mò tự lắp ráp toàn bộ mô hình, thấu hiểu từng chuyển động bên trong, cách mà bánh răng va vào nhau và làm việc như thế nào để đẩy cả khối mô hình có thể di chuyển được
- MATH: Sắp xếp và tính toán các chi tiết lắp ráp trước - sau, đếm và liệt kê số chi tiết liên kết với nhau trong từng bộ phận, tổng số chi tiết,...
Giáo cụ học STEM - UGEARS thường thu hút trẻ bởi độ độc đáo, lạ lẫm, thôi thúc mong muốn chinh phục ở trẻ. Thông qua UGEASR, trẻ sẽ phát triển đa kỹ năng và khơi dậy đam mê tìm hiểu, khám phá thế giới xung quanh mình.