Văn hóa, văn minh, văn hiến là những khái niệm rất khó để phân biệt, dưới đây chỉ là những thông tin giúp người đọc nắm được cơ bản các khái niệm này.
Văn hóa là gì?
Hiện nay, không có văn bản định nghĩa văn hóa là gì, nhưng dựa trên văn bản của UNESCO, có thể hiểu văn hóa là tổng thể sống động các hoạt động và sáng tạo trong quá khứ và trong hiện tại. Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên một hệ thống các giá trị, các truyền thống và thị hiếu - những yếu tố xác định đặc tính riêng của mỗi dân tộc.
Văn hóa đóng một vai trò then chốt trong tất cả các xã hội trên thế giới, ảnh hưởng đến các khía cạnh khác nhau của đời sống con người, từ các hoạt động giải trí cho tới các hoạt động nghề nghiệp. Vai trò của văn hóa trong phát triển đã nổi lên như một vấn đề chính sách quan trọng.
Văn minh là gì?
Văn minh có nội hàm rất phong phú. Từ điển Chính trị vắn tắt do Nhà xuất bản Tiến bộ [Mát-xcơ-va] và Nhà xuất bản Sự thật đồng ấn hành năm 1988 ghi: Văn minh có 3 cách hiểu như sau: Đồng nghĩa với văn hóa; trình độ, giai đoạn phát triển của nền văn hóa vật chất và tinh thần; giai đoạn phát triển xã hội sau thời đại dã man.
Văn minh theo nghĩa rộng, là tổng hòa các giá trị sáng tạo của nhân loại, bao gồm văn minh vật chất, văn minh tinh thần, văn minh chính trị, văn minh xã hội, văn minh sinh thái…
Văn minh theo nghĩa hẹp, có nội dung về phương diện tinh thần, về tư tưởng, lý luận, đạo đức, văn học, nghệ thuật, giáo dục và khoa học, những sinh hoạt xã hội của nhân loại. Xét cho cùng, tiêu chí của văn minh là sự tiến bộ ở đỉnh cao.
Văn hiến là gì?
Khái niệm văn hiến có nội dung rộng, không chỉ bao hàm ý nghĩa văn hóa vật chất, văn hóa tinh thần mà còn cả con người, hệ tư tưởng, pháp luật, tôn giáo, cách tổ chức xã hội, lối sống… nghĩa là toàn diện mọi hoạt động của đất nước.
Văn vật là gì?
Văn vật theo nghĩa rộng, là khái niệm dùng để chỉ truyền thống văn hóa tốt đẹp của một vùng đất hay dân tộc, được biểu hiện rõ nét nhất qua sự xuất hiện của nhiều nhân tài và di tích lịch sử. Còn theo nghĩa hẹp, đó là các công trình, hiện vật có giá trị nghệ thuật và lịch sử.
Văn hóa, văn hiến, văn vật có tính lịch sử, tính dân tộc, được gìn giữ và phát huy qua các thế hệ. Trong khi đó văn minh lại có tính quốc tế và chỉ sự phát triển theo giai đoạn, thể hiện trong sự phù hợp điều kiện kinh tế, xã hội.
Văn vật tiêu biểu của Việt Nam
Trải qua quá trình phát triển, Việt Nam tự hào có nhiều văn vật tiêu biểu cho một nền văn hóa với bề dày lịch sử, có thể kể đến như:
- Nghìn năm văn vật đất Thăng Long [Hà Nội] nơi đã trở thành kinh đô của nước ta trong hơn nghìn năm lịch sử.
- Văn vật xứ Thanh [Thanh Hóa] là nơi phát tích nhiều triệu đại phong kiến của Việt Nam, tiêu biểu với di tích thành nhà Hồ,…
- Quảng Bình là vùng đất “địa linh, nhân kiệt” và “văn vật,” là một trong những cái nôi thu hút sản sinh ra nhiều hào kiệt như Lý Thường Kiệt, Trần Bang Cẩn, Hồ Cưỡng, Hoàng Hối Khanh, Đào Duy Từ...
1.2.1. Xuất hiện khi xã hội ở giai đoạn phát triển đến một thời điểm nhất định, gắn với phương Tây đô thị
1.3. -
1.4. Văn hiến
1.4.1. Là cốt lõi của dân tộc, xuất hiện từ khi có xã hội loài người, gắn liền với phương Đông nông nghiệp
- Trung Hoa [206-225 TCN] : văn trị giáo hóa,
+văn hóa : văn :vẻ đẹp . hóa : hiến hóa, chuyển đổi ,làm cho sự vật hiện tượng trở nên tốt đẹp.
- văn hóa là cái tự nhiên được biến đổi bởi con người [ Trần Quốc Vượng].
- Văn hóa [ Vh] là hệ thống hữu cơ các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo , tích lũy qua quá trình hoạt động thực tiễn [Trần Ngọc Thêm ]
- bách khoa toàn thư Pháp : Vh hiểu theo nghĩa rộng là tập tục tín ngưỡng ,ngôn ngữ , tư tưởng , thị hiếu,thẩm mỹ, những hiểu biết về kĩ thuật , công cụ , nhà ở, điều tiết những quan hệ ứng xử của con người với môi trường.
- hội nghị về Vh Vernise 1970 . Vh bao gồm tất cả những gì làm cho dân tộc này khác với dân tộc khác , từ những sản phẩm tinh vi hiện đại nhất đến phong tục , tín ngưỡng , lối sống , lao động….
- Unesco[1980] Văn hóa là tổng thể những nét riêng biệt tinh thần và vật chất, trí tuệ và xúc cảm quyết định tính cách của một xã hội hay một nhóm người trong xã hội hay 1 nhóm người , văn hóa đem lại cho con người khả năng suy xét về bản thân. Chính văn hóa làm cho chúng ta trở thành những sinh vật đặc biệt nhân bản, có lý tính, có óc phê phán và dấn thân một cách đạo lý.
ðCon người là chủ thể của văn hóa .
- sản phẩm do con người tạo ra mang theo những giá trị , phục vụ tốt hơn cho nhu cầu cuộc sống → thuộc về văn hóa.
- con người sáng tạo ra văn hóa ,văn hóa tái tạo lại con người .
- sức mạnh của văn hóa là sự sáng tạo , khai sáng , giải phóng → văn hóa là sự độc chiếm của loài người.
♥ Phân biệt văn hóa với học vấn , văn minh văn hiến , văn vật ?
- Văn hóa mang tính dân tộc rỏ rệt , còn văn minh mang tính siêu dân tộc , quốc tế [vd áo dài là văn hóa ]
- văn hóa gắn với phương Đông nông nghiệp , văn minh lại gắn liền với Phương Tây đô thị
- Văn hóa và văn hiến , văn vật :
- Văn hiến : là những giá trị tinh thần do những người có tài đức chuyển tải , thể hiện tính dân tộc , tính lịch sử rỏ nét. Văn hóa và văn hiến là hai khái niệm tương dồng khi người ta dùng để chỉ đời sống tinh thần của xã hội . song chúng khác nhau về lính lịch sử và phạm vi bao quát. Văn hóa là khái niệm rộng hơn văn hiến vì nó có hàm nghĩa văn hóa vật thể .
- văn vật : thường dùng theo nghĩa hẹp , gắn với những thành quả vật thể của văn hóa .