Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay

32 thành viên kinh doanh và 4 thành viên môi giới trên khắp cả nước

Tính đến cuối năm 2021, số lượng thành viên của MXV tăng 50% so năm ngoái với 32 thành viên kinh doanh và 4 thành viên môi giới. Các văn phòng, chi nhánh phủ rộng khắp các tỉnh, thành phố trên cả nước đã giúp giao dịch hàng hóa trở thành một kênh đầu tư phổ biến trong danh mục của các nhà đầu tư trong nước.

Các thành viên vừa là đối tác, vừa là những cánh tay nối dài giúp MXV tổ chức thị trường, nên công tác quản lý thành viên là một trong những công tác trọng tâm của MXV trong năm vừa qua. Một loạt các quy chế, quy trình, quy định mới đã được ban hành và phổ biến tới các thành viên thông qua các buổi tập huấn trên quy mô toàn quốc. Trong đó, đáng chú ý là các yêu cầu cao hơn trong việc xét duyệt tư cách thành viên và Bộ quy định xử lý vi phạm thành viên. Với tôn chỉ minh bạch-chuyên nghiệp-hiệu quả, MXV và các thành viên vừa đảm bảo tuân thủ pháp luật Việt Nam, vừa phải tuân theo các quy định chung và đặc biệt là quy định về quản lý rủi ro của các Sở giao dịch quốc tế liên thông.

Dòng tiền đầu tư tấp nập đổ vào thị trường hàng hóa

Trong năm nay, “siêu chu kỳ hàng hóa” có lẽ là cụm từ nổi bật nhất trên các phương tiện truyền thông, khi giá của các loại hàng hóa nguyên liệu đều tăng chóng mặt trong nhiều tháng liên tiếp và lên mức cao nhất trong nhiều thập kỷ. Giao dịch hàng hóa đã nổi lên như một kênh đầu tư chính thống và đầy tiềm năng. Theo số liệu từ Trung tâm Thanh toán Bù trừ MXV, giá trị giao dịch toàn Sở trong năm 2021 đạt trung bình gần 3.500 tỷ đồng mỗi phiên, tăng trưởng hơn 50% so năm ngoái. Số lượng tài khoản mở mới trong năm qua đạt gần 7.000 tài khoản, nâng số tài khoản giao dịch hàng hóa tại thị trường Việt Nam lên gần mốc 20.000 tài khoản.

Hoạt động giao dịch hàng hóa được liên thông với thị trường thế giới thông qua phần mềm chuyên nghiệp, hiện đại nên hầu như không gặp gián đoạn trong năm qua. Các lệnh giao dịch đảm bảo sự thông suốt, không bị tắc nghẽn trong toàn bộ thời gian giao dịch 24 tiếng mỗi ngày từ thứ hai đến thứ sáu hàng tuần. Theo MXV, với sự chủ động về công nghệ, hệ thống M-System có thể đáp ứng được khối lượng giao dịch cao gấp hàng chục lần so với hiện nay.

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay
Hoạt động giao dịch hàng hóa được liên thông với thị trường thế giới thông qua phần mềm chuyên nghiệp, hiện đại nên hầu như không gặp gián đoạn trong năm qua.

Liên tục bổ sung sản phẩm mới, bắt kịp xu thế của thế giới

Từ tháng 7/2021, sau một thời gian dài thương thảo và chuẩn bị kỹ lưỡng, MXV đã liên thông giao dịch thành công với Sở giao dịch Kim loại London (LME), nơi niêm yết giao dịch các mặt hàng kim loại lớn nhất trên thế giới. Như vậy, MXV hiện đã liên thông với hầu hết các Sở giao dịch lớn nhất toàn cầu bao gồm: Sở giao dịch hàng hóa Chicago (CME Group), Sở giao dịch hàng hóa Liên lục địa (The ICE), Sở giao dịch Singapore (SGX), Sở giao dịch Osaka (OSE), Sở giao dịch Bursa Malaysia (BMD), và sở LME.

Điều này vừa giúp tính thanh khoản của giao dịch hàng hóa vượt trội so với các kênh đầu tư khác, vừa giúp MXV có thể mở rộng thêm nhiều sản phẩm để đáp ứng nhu cầu của các nhà đầu tư tại Việt Nam. Hiện nay, MXV đang giao dịch 31 mặt hàng dưới dạng hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn chia thành 4 nhóm bao gồm: Nông sản, Năng lượng, Nguyên liệu công nghiệp và Kim loại. Bên cạnh đó, giao dịch hợp đồng chênh lệch giá (spread) cũng đã chính thức được vận hành trong năm 2021, mang đến một làn gió mới cho thị trường.

Và cuối tháng 11 vừa qua, MXV cũng đưa vào giao dịch các sản phẩm mới của nhóm năng lượng gồm dầu thô WTI micro, dầu Brent và khí tự nhiên dưới dạng hợp đồng mini. Theo Khối Quản lý Giao dịch của MXV, các mặt hàng này đều nhận được sự quan tâm của giới đầu tư bởi thị trường có tính thanh khoản cao và mức ký quỹ rất hợp lý. Trong đó, hợp đồng dầu WTI micro mới được CME Group đưa vào giao dịch từ tháng 7/2021, nhưng chỉ sau 4 tháng đã có mặt tại thị trường Việt Nam.

Đào tạo thị trường và quản lý rủi ro: Nền móng của thành công

Đề ra mục tiêu kép, vừa phát triển thị trường giao dịch nhanh và đột phá, nhưng vẫn đảm bảo tính an toàn và bền vững, MXV đã đẩy mạnh các hoạt động đào tạo thị trường, mà trong đó trọng tâm là các nghiệp vụ quản lý rủi ro.

Trong năm 2021, MXV đã tổ chức 9 khóa đào tạo dành cho các nhà môi giới và nhà đầu tư; cấp chứng nhận cho gần 400 học viên. Mỗi khóa đào tạo diễn ra trong vòng 2 tuần, với quá trình sát hạch kỹ lưỡng của Trung tâm Nghiên cứu & Đào tạo MXV sẽ giúp xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, là nền móng cho sự phát triển của thị trường giao dịch hàng hóa tại Việt Nam trong thời gian tới.

Bên cạnh đào tạo, nghiệp vụ quản lý rủi ro cũng đã chứng minh được tầm quan trọng, đặc biệt khi giá hàng hóa thế giới biến động mạnh như năm vừa qua. Chỉ số MXV-Index, chỉ số thể hiện sự biến động của giá hàng hóa thế giới, đã tăng hơn 50% trong năm 2021, và có những phiên giao dịch tăng đột biến từ 5-7%. Trong bối cảnh này, Khối Quản lý rủi ro MXV đã phải hoạt động liên tục 24/7, để đảm bảo thị trường vận hành ổn định, giảm thiểu rủi ro tối đa cho các thành viên, các nhà đầu tư trên thị trường.

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay
Đoàn công tác Bộ Công thương làm việc tại Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam. 

Chuyển đổi số và các mục tiêu lớn trong năm 2022

Trong thời đại công nghệ 4.0, việc liên thông với thị trường thế giới đã đặt ra bài toán cấp thiết cho MXV: Chuyển đổi số thật nhanh, ổn định và hiệu quả. MXV đã tập trung nguồn lực để đầu tư cơ sở hạ tầng, phát triển hệ thống giao dịch M-System, hệ thống dữ liệu MXV-Data. Các thành viên cũng thực hiện việc mở tài khoản thông qua hình thức eKYC để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao hơn của thị trường. Thực hiện tốt chuyển đổi số đã giúp MXV giảm tải áp lực nhân sự trong thời gian dịch bệnh căng thẳng, giúp thị trường luôn được vận hành thông suốt, ổn định trong năm qua.

Hiện nay, MXV đang làm việc và phối hợp rất tích cực với Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia để xây dựng và đưa vào triển khai các hợp đồng kỳ hạn tiêu chuẩn đối với các sản phẩm điện. Các hợp đồng này có thể dễ dàng mua đi bán lại trên thị trường tập trung, trong đó MXV đóng vai trò là đối tác thanh toán trung tâm. Điều này sẽ giúp các đơn vị tham gia thị trường không mất thời gian và chi phí tìm đối tác cũng như đàm phán hợp đồng. Đồng thời, cũng góp phần giảm thiểu tối đa phát sinh chi phí bán điện đến khách hàng sử dụng điện trong tất cả các phương án quản lý rủi ro. MXV khẳng định sẽ nỗ lực hết mình để góp sức cho sự phát triển của thị trường điện cạnh tranh tại Việt Nam, là bước chuyển mình tất yếu trên đà hội nhập và phát triển với thế giới.

Với lịch sử hơn 12 năm hình thành và phát triển, MXV đã và đang là đầu tàu của thị trường giao dịch hàng hóa tại Việt Nam. Trong buổi làm việc của đoàn công tác Bộ Công thương do Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải dẫn đầu vào ngày 3/12/2021, MXV khẳng định sẽ nỗ lực nâng cao tầm vóc và vị thế của Việt Nam và đặt mục tiêu trở thành Sở giao dịch hàng hóa lớn nhất trong khu vực Đông Nam Á trong tương lai gần.

Tết sẻ chia

Sở giao dịch hàng hóa đã có mặt tại Việt Nam gần 10 năm nay nhưng vẫn còn là khái niệm khá xa lạ đối với người dân. Trong bài viết hôm nay hãy cùng Gia Cát Lợi tìm hiểu sở giao dịch hàng hóa là gì? Chức năng và hình thức hoạt động của sở giao dịch hàng hóa như thế nào? 

Sở giao dịch hàng hóa là đơn vị tổ chức thị trường giao dịch hàng hóa tập trung của mỗi quốc gia. Bắt đầu từ ngày 16/7/2018, Sở giao dịch Hàng hóa Việt Nam đã chính thức đi vào hoạt động để kết nối liên thông với các sở giao dịch trên toàn thế giới. 

Chức năng của Sở giao dịch hàng hóa là gì?

Theo khoản 1 Điều 67 Luật thương mại năm 2005, Sở giao dịch hàng hóa có 3 chức năng chính sau đây: 

  • Sở giao dịch hàng hóa cung cấp các điều kiện vật chất – kỹ thuật cần thiết để giúp giao dịch mua bán hàng hóa. 
  • Sở giao dịch hàng hóa điều hành các hoạt động giao dịch. 
  • Sở giao dịch hàng hóa niêm yết các mức giá cụ thể hình thành trên thị trường giao dịch tại từng thời điểm. 

Chức năng chính này được thể hiện cụ thể thông qua những hoạt động cụ thể sau đây:

Bảo hiểm giá cho người bán 

Khi giá đã được các thành viên trên Sở giao dịch hàng hóa định giá. Thì giá cả hàng hóa của người nông dân, nhà sản xuất lớn đều như nhau. Như vậy sẽ không có tình trạng bị thương lái ép giá hay “được mùa mất giá”. Giao dịch hàng hóa trên Sở giao dịch sẽ có tính ổn định hơn về mặt giá cả cho người bán và nhà đầu tư. 

Tạo lập thị trường 

Sở giao dịch hàng hóa có vai trò kết nối các “nhà” trong chuỗi giá trị sản phẩm. Từ người nông dân là người sản xuất, nhà chế biến, các đơn vị xuất khẩu cuối cùng là người tiêu dùng. Việc kết nối những người có nhu cầu về hàng hóa với nhau sẽ giúp cho thị trường hàng hóa hoạt động theo quy chuẩn nhất định giúp nhà đầu tư giao dịch hợp đồng tương lai thuận lợi hơn. 

Thu thập và phổ biến thông tin trên thị trường 

Sở giao dịch sẽ là nơi cung cấp các thông tin cần thiết và các dữ liệu thống kê có liên quan đến tình hình giao dịch Hợp đồng tương lai của các loại hàng hóa. Từ đó sẽ làm cơ sở giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định của mình. 

Phân loại hàng hóa

Hàng hóa khi giao dịch trên các Sở giao dịch sẽ được sắp xếp theo các đặc điểm nhất định được gọi là bản đặc tả hợp đồng. Với việc đưa ra các bản đặc tả hợp  đồng của các loại hàng hóa khác nhau sẽ giúp cho các nhà đầu tư lựa chọn được sản phẩm phù hợp với mục đích đầu tư của mình.

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay

Trách nhiệm của Sở giao dịch hàng hóa 

Theo quy định tại Điều 16 Nghị định 158/2006/NĐ-CP thì Sở giao dịch hàng hóa có những trách nhiệm cụ thể sau đây: 

  • Tổ chức hoạt động mua bán hàng hóa theo đúng quy định và điều lệ hoạt động của Sở giao dịch hàng hóa. 
  • Tổ chức các giao dịch mua bán trao đổi hàng hóa thông qua Sở giao dịch hàng hóa một cách công bằng, minh bạch và hiệu quả. 
  • Sở giao dịch hàng hóa sẽ công bố Điều lệ hoạt động, Giấy phép thành lập đã được Bộ trưởng Bộ Công Thương, công bố danh sách và thông tin thành viên của Sở Giao Dịch hàng hóa, công bố thông tin giao dịch, lệnh giao dịch, mua bán hàng hóa qua Sở Giao dịch. 
  • Sở giao dịch sẽ thực hiện việc báo cáo định kỳ hoặc đột xuất những thông tin liên quan đến hoạt động mua bán hàng hóa và danh sách thành viên tại thời điểm báo cáo. 
  • Sở giao dịch hàng hóa chịu trách nhiệm về mọi hoạt động mua bán hàng hóa diễn ra qua Sở. Thiết lập hệ thống kiểm soát nội bộ và quản trị rủi ro giúp giám sát, ngăn ngừa xung đột lợi ích trong nội bộ. 
  • Sở giao dịch hàng hóa còn có trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho các thành viên trong trường hợp do Sở giao dịch hàng gây ra.
  • Sở giao dịch hàng hóa có trách nhiệm cung cấp thông tin và phối hợp với các cơ quan có thẩm quyền trong công tác thanh tra, kiểm tra và phòng chống các hành vi, vi phạm pháp luật liên quan đến giao dịch mua bán hàng hóa qua Sở. 

Các thành viên của Sở giao dịch hàng hóa 

Thành viên của Sở giao dịch hàng hóa được quy định tại Điều 17 Nghị định 158/2006/ NĐ-CP bao gồm: 

  • Thương nhân môi giới  là những thành viên môi giới 
  • Thương nhân kinh doanh là những thành viên kinh doanh.

Theo đó, chỉ những thành viên môi giới mới được thực hiện các hoạt động môi giới và mua bán hàng hóa thông qua Sở giao dịch hàng hóa. Chỉ những thành viên kinh doanh mới được thực hiện các hoạt động mua bán thông qua Sở giao dịch. Nếu các thương nhân có nguyện vọng trở thành thành viên của Sở giao dịch hàng hóa có quyền đề nghị Sở giao dịch hàng hóa chấp nhận tư cách thành viên. 

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay
Công ty Gia Cát Lợi thành viên sở giao dịch hàng hóa Việt Nam

Hàng hóa được phép mua bán qua Sở Giao dịch hàng hóa Việt Nam 

Theo Quyết định số 4361/QĐ-BCT năm 2010 quy định về việc công bố danh mục hàng hóa được phép giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa Việt Nam bao gồm: 

  • Các loại cà phê nhân, chưa rang, chưa khử chất cafein 
  • Mủ cao su tự nhiên ở dạng đã hoặc chưa tiền lưu hóa. 
  • Cao su tự nhiên ở dạng tấm cao su xông khói. 
  • Cao su tự nhiên đã định chuẩn kỹ thuật. 
  • Các sản phẩm thép không hợp kim cán phẳng chưa phủ, mạ hoặc tráng. 
  • Các sản phẩm thép không hợp kim đã cán phẳng đã phủ mạ hoặc tráng. 
  • Các sản phẩm thép không hợp kim ở dạng thanh và que khác mới chỉ qua rèn, cán nóng, kéo nóng…

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay

Phương thức giao dịch hàng hóa 

Sở Giao dịch thực hiện phương thức giao dịch hàng hóa thông qua việc khớp lệnh tập trung trên cơ sở lệnh mua, lệnh bán. Việc mua bán sẽ được thực hiện theo nguyên tắc sau đây: 

  • Lệnh mua có mức giá cao hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước 
  • Lệnh bán có mức giá thấp hơn sẽ được ưu tiên thực hiện trước. 
  • Trường hợp xuất hiện các lệnh mua, lệnh bán có cùng mức giá thì lệnh giao dịch nào nhập trước vào hệ thống sẽ được ưu tiên thực hiện trước. 

Thời gian giao trên Sở giao dịch hàng hóa 

Thời gian giao dịch sẽ do Sở giao dịch hàng hóa công bố cụ thể bao gồm: ngày giao dịch, phiên giao dịch, thời gian khớp lệnh giao dịch và giờ mở, đóng cửa của ngày giao dịch. 

Thời gian giao dịch mua bán trên Sở giao dịch hàng hóa sẽ được tính từ phiên giao dịch đầu tiên của ngày đầu tiên giao dịch hợp đồng cho đến phiên giao dịch cuối cùng của ngày cuối cùng giao dịch trên hợp đồng. Ngay sau khi hết hạn giao dịch, các bên nắm giữ hợp đồng phải có nghĩa vụ thực hiện các điều khoản đã quy định trong hợp đồng. 

Các bạn phải chú ý thời gian giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa và thời gian giao dịch trên hợp đồng để thực hiện quyền và nghĩa vụ theo đúng quy định. 

Nhận xét về giao dịch tại Sở giao dịch hàng hóa ở Việt Nam hiện nay