Nhà nước quản lý vấn đề gì chưa tốt bị báo chí phản ánh
|
QPTD -Thứ Sáu, 20/06/2014, 16:16 (GMT+7) Tăng cường công tác quản lý nhà nước về báo chí trong tình hình hiện nay
Báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, có vai trò tích cực trong đời sống chính trị - xã hội của đất nước. Dưới sự lãnh đạo của Đảng, báo chí nước ta không ngừng phát triển mạnh mẽ, đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc đấu tranh giải phóng trước đây và sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc hiện nay. Trước yêu cầu mới của cách mạng, tăng cường công tác quản lý, phát huy vai trò của báo chí là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. 1. Hiện nay, báo chí nước ta có sự phát triển mạnh mẽ cả về nội dung và hình thức, từng bước đổi mới để thích ứng với xu thế phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông hiện đại. Dưới sự lãnh đạo trực tiếp của Đảng, sự quản lý của Nhà nước, báo chí đã có những đóng góp quan trọng vào thành tựu chung của công cuộc đổi mới đất nước. Với 838 cơ quan báo chí in, 67 đài phát thanh, truyền hình, 92 báo, tạp chí điện tử, 01 hãng thông tấn quốc gia, báo chí đã trở thành lực lượng hùng hậu, thông tin nhanh nhạy, toàn diện về mọi diễn biến của đời sống chính trị, kinh tế - xã hội (KT-XH) ở trong nước và quốc tế; là tiếng nói của Đảng, Nhà nước, của tổ chức chính trị - xã hội, là diễn đàn của nhân dân. Thực hiện tốt chức năng tư tưởng, báo chí nước ta đã chủ động, tích cực và có nhiều sáng tạo, góp phần vào việc truyền bá, bảo vệ và phát triển chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đưa đường lối, quan điểm của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước vào cuộc sống. Bên cạnh khẳng định những thành tựu to lớn, toàn diện của sự nghiệp đổi mới đất nước do Đảng lãnh đạo trên các lĩnh vực chính trị, KT-XH, quốc phòng - an ninh và đối ngoại, báo chí còn đi đầu trong đấu tranh với những hành vi vi phạm pháp luật của các tổ chức, cá nhân, tệ nạn xã hội; phản bác các thông tin, quan điểm sai trái, thù địch,… Qua đó, góp phần quan trọng vào công tác tổng kết thực tiễn, làm sáng tỏ các vấn đề lý luận về xây dựng CNXH và con đường đi lên CNXH ở nước ta. Có thể khẳng định rằng, báo chí nước ta đã quan tâm, xử lý tốt mối quan hệ giữa tính định hướng chính trị, tư tưởng và việc đáp ứng nhu cầu thông tin của công chúng; phát huy được vai trò, vị thế trong việc thông tin, tuyên truyền, định hướng tư tưởng, dư luận xã hội. Những năm qua, trong bối cảnh khó khăn do tác động của suy thoái kinh tế thế giới và những yếu kém nội tại của nền kinh tế đất nước, báo chí đã tích cực thông tin, tuyên truyền có hiệu quả các nghị quyết, kết luận, các giải pháp chỉ đạo, điều hành KT-XH của Đảng và Nhà nước; đồng thời, thể hiện rõ vai trò là một giải pháp tư tưởng quan trọng trong các giải pháp chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước. Báo chí, một mặt, làm cho công chúng và xã hội thấy rõ thực trạng tình hình, nhận thức được những khó khăn, thách thức; mặt khác, tạo sự tin tưởng, đồng thuận với sự chỉ đạo, điều hành của Đảng, Nhà nước. Trên cơ sở đó, các cấp, các ngành và các tầng lớp nhân dân ta nỗ lực phấn đấu vượt qua khó khăn, thách thức, góp phần tích cực vào những kết quả quan trọng trong phát triển KT-XH của đất nước. Cùng với đó, báo chí đã thể hiện rõ nét hơn chức năng, vai trò giám sát, phản biện, giúp Đảng, Nhà nước, các cơ quan, đoàn thể ở Trung ương và địa phương xây dựng, điều chỉnh, bổ sung nhiều chủ trương, chính sách, cơ chế, quy định pháp lý và triển khai các chương trình, dự án KT-XH phù hợp, có hiệu quả; nêu cao tính chiến đấu, tiên phong trong việc chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí; đấu tranh, làm thất bại các luận điệu sai trái, thù địch, góp phần củng cố niềm tin của các tầng lớp nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và chế độ XHCN. Trước những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới, nhất là tình hình Biển Đông hiện nay, báo chí đã đi đầu trong công tác thông tin, tuyên truyền, khẳng định cơ sở pháp lý, bằng chứng lịch sử về chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và các lợi ích chính đáng của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và các vùng biển của Việt Nam; phê phán, phản đối mạnh mẽ hành động sai trái, phi pháp của nước ngoài, âm mưu lợi dụng của các thế lực thù địch,… Đồng thời, khơi dậy lòng yêu nước, ý thức chủ quyền, lãnh thổ, lợi ích chính đáng của dân tộc đối với các tầng lớp nhân dân; khẳng định tính đúng đắn trong chủ trương của Đảng, Nhà nước ta về việc giải quyết các vấn đề trên biển bằng biện pháp hòa bình, trên cơ sở đạo lý, luật pháp quốc tế; góp phần xây dựng quyết tâm bảo vệ toàn vẹn chủ quyền, lãnh thổ thiêng liêng của Tổ quốc gắn với giữ gìn môi trường hòa bình, ổn định trong khu vực để xây dựng và phát triển đất nước. Báo chí đã làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền đối ngoại, nâng cao vị thế, hình ảnh đất nước, con người Việt Nam trên trường quốc tế; củng cố, mở rộng quan hệ của Việt Nam với các nước và tổ chức quốc tế, thúc đẩy quá trình hội nhập, thu hút đầu tư và du khách nước ngoài vào Việt Nam; tăng cường gắn kết, vận động cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài đóng góp vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. 2. Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm, thành tựu là dòng chủ đạo, báo chí nước ta vẫn còn nhiều hạn chế, khuyết điểm. Một số cơ quan báo chí chưa thực hiện tốt chức năng tư tưởng, văn hóa; nhiều sản phẩm báo chí tiếp tục chạy theo xu hướng giật gân, câu khách, xa rời tôn chỉ, mục đích, đối tượng, nhất là trong các ấn phẩm phụ, số chuyên đề, báo điện tử. Thông tin thiếu chuẩn xác, thiếu nhạy cảm chính trị, vi phạm bản quyền có chiều hướng gia tăng. Việc quy hoạch, sắp xếp hệ thống báo chí vẫn còn những bất cập, dẫn đến trùng lắp về nội dung, phân tán, lãng phí về nhân lực, tài chính, nhất là trong lĩnh vực truyền hình. Vai trò của nhiều cơ quan chủ quản chưa phát huy đúng mức, thiếu quan tâm, buông lỏng quản lý cơ quan báo chí thuộc quyền. Công tác cán bộ của một số cơ quan báo chí chưa được chăm lo thường xuyên, toàn diện; một số trường hợp do chưa nắm bắt, giải quyết kịp thời diễn biến tư tưởng, tâm trạng của cán bộ, phóng viên, biên tập viên, nên để xảy ra những sự cố đáng tiếc. Việc đào tạo, bồi dưỡng cán bộ báo chí tuy có tiến bộ, nhưng chưa thật gắn với thực tiễn, còn nặng về lý thuyết, thiếu, yếu về kỹ năng tác nghiệp,… Những hạn chế, khuyết điểm này đã làm giảm tính chính trị, tính văn hóa, tính giáo dục của báo chí cách mạng. Có nhiều nguyên nhân của những hạn chế, khuyết điểm trên. Trong đó, một phần là do sự vận động, phát triển nhanh chóng của đời sống chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội; sự tác động của quá trình toàn cầu hóa thông tin, sự “bùng nổ” các phương tiện truyền thông trên in-tơ-nét dẫn đến những thay đổi to lớn của đời sống xã hội, truyền thông, làm cho công tác lãnh đạo, quản lý báo chí gặp nhiều khó khăn, nhiều khi còn lúng túng. Các thế lực thù địch triệt để lợi dụng mọi phương tiện truyền thông, thực hiện âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình” trên lĩnh vực tư tưởng, văn hóa để chống phá cách mạng nước ta. Phần khác, là công tác chỉ đạo, quản lý, quy hoạch, xây dựng đội ngũ cán bộ báo chí của cơ quan chỉ đạo, quản lý ở Trung ương và địa phương còn nhiều hạn chế; cơ chế, chính sách, hệ thống văn bản pháp luật còn thiếu và bất cập; một số nội dung của Luật Báo chí không còn phù hợp với thực tiễn,... Cùng với đó, một số lãnh đạo cơ quan báo chí chưa chấp hành nghiêm kỷ luật thông tin, có trường hợp tìm cách né tránh việc thực hiện các quy định. Do chạy theo lợi nhuận, không ít cơ quan báo chí thực hiện liên kết nhưng không quản lý tốt nội dung thông tin, gây nên những hạn chế, thiếu sót, vi phạm quy định của pháp luật, ảnh hưởng không tốt đến chất lượng nội dung thông tin báo chí. Không ít cơ quan chủ quản còn nể nang, thiếu kiên quyết trong xử lý vi phạm của cơ quan báo chí thuộc quyền,… Đặc biệt, một bộ phận cán bộ, phóng viên, biên tập viên hạn chế về phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, tư duy chính trị, thiếu tinh thần trách nhiệm, nhận thức không sâu về tính đặc thù của báo chí với tư cách là sản phẩm hàng hóa đặc biệt nên không nghiêm túc trong việc quán triệt, tuân thủ sự chỉ đạo của các cơ quan có thẩm quyền, thậm chí có người phai nhạt lý tưởng dẫn đến tha hóa về chính trị, đạo đức nghề nghiệp của người làm báo, v.v. 3. Hiện nay, đất nước ta đang bước vào thời kỳ đẩy mạnh CNH,HĐH, chủ động, tích cực hội nhập quốc tế trong bối cảnh thế giới đầy biến động, tiềm ẩn nhiều bất trắc khó lường. Những yếu tố tiêu cực của hội nhập quốc tế, đặc biệt là những diễn biến phức tạp của tình hình khu vực và thế giới cùng với những khó khăn trước mắt về KT-XH trong nước, đã và đang tác động mạnh mẽ đến các mặt đời sống xã hội. Âm mưu, hoạt động “diễn biến hoà bình”, bạo loạn, lật đổ của các thế lực thù địch nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản và chế độ XHCN ở Việt Nam không thay đổi; trong khi đó, những biểu hiện xa rời lý tưởng, mục tiêu CNXH, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên, tệ quan liêu, tham nhũng, lãng phí chưa được đẩy lùi, đang tác động làm xói mòn lòng tin của cán bộ, đảng viên và nhân dân, ảnh hưởng đến vai trò lãnh đạo của Đảng, đe dọa sự tồn vong của chế độ XHCN. Vì thế, hơn lúc nào hết, báo chí cần tiếp tục giữ vững, phát huy cao độ bản chất cách mạng, là công cụ công tác tư tưởng của Đảng, là một bộ phận của sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo; hoạt động theo định hướng của Đảng, tham gia tích cực bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng và con đường đi lên CNXH của nhân dân ta. Đồng thời, phát huy tính tiên phong trong việc tập hợp, đoàn kết, cổ vũ các giai tầng xã hội tích cực tiến hành thắng lợi công cuộc CNH,HĐH và hội nhập quốc tế của đất nước. Những yêu cầu khách quan đó, đòi hỏi hoạt động báo chí phải hướng vào mục tiêu giữ vững ổn định chính trị, tiếp tục đẩy mạnh sự nghiệp đổi mới, từng bước xây dựng con người mới, lối sống mới, làm cho những nguyên lý cách mạng và khoa học của chủ nghĩa Mác – Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh giữ vị trí chủ đạo trong đời sống tinh thần xã hội. Phát huy vai trò của báo chí cách mạng và tăng cường công tác quản lý nhà nước về báo chí là yêu cầu khách quan, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong tình hình hiện nay. Để làm được điều đó, thời gian tới, chúng ta cần tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau đây: Thứ nhất, về nhận thức. Cấp ủy, tổ chức đảng, chính quyền, các tổ chức, đoàn thể trong hệ thống chính trị các cấp cần nâng cao hơn nữa nhận thức, trách nhiệm của mình về vị trí, vai trò quan trọng của báo chí cách mạng trong toàn bộ công tác tư tưởng, văn hóa của Đảng. Từ đó, xây dựng những chủ trương, cơ chế, chính sách đúng đắn nhằm phát huy vai trò quan trọng của báo chí trong thực hiện nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước và của đất nước trong tình hình mới. Đặc biệt, cần nhận thức sâu sắc những nét mới của đời sống truyền thông hiện đại, nhất là quá trình toàn cầu hóa truyền thông và sự “bùng nổ” của các phương tiện truyền thông trên in-tơ-nét; trên cơ sở đó, đổi mới tư duy về công tác báo chí theo hướng khẳng định tính đa dạng, đa chiều của thông tin và sự cần thiết phải thích ứng với môi trường thông tin mở hiện nay. Thứ hai, về cơ chế, chính sách. Các cơ quan chức năng cần tiếp tục rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản quy phạm pháp luật về báo chí phù hợp với thực tế phát triển của Việt Nam và xu hướng phát triển báo chí trên thế giới. Trên cơ sở đó, xây dựng cơ chế, chính sách nhằm tăng cường vai trò, trách nhiệm của cơ quan chủ quản đối với cơ quan báo chí thuộc quyền, cơ chế ủy quyền chịu trách nhiệm về nội dung của người đứng đầu theo quy định của pháp luật về báo chí. Đồng thời, kiện toàn tổ chức, bộ máy và nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước về báo chí, khắc phục tình trạng chồng chéo, phân công, phân cấp không rõ ràng giữa các cơ quan quản lý, giữa trung ương và địa phương, bảo đảm tính hiệu quả của công tác chỉ đạo, quản lý báo chí trong phạm vi cả nước. Bên cạnh đó, cần hoàn thiện các quy định về quản lý tài chính đối với các loại hình báo chí; huy động các nguồn lực xã hội tham gia phát triển hệ thống báo chí theo quy định của pháp luật; xây dựng và hoàn thiện cơ chế hỗ trợ việc cung ứng dịch vụ công trong hoạt động báo chí; đổi mới cơ chế, chính sách đặt hàng, hỗ trợ việc xuất bản và phát hành báo chí đối với vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, vùng đặc biệt khó khăn và cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài. Chú trọng việc phân định rõ cơ chế tài chính đối với hoạt động phát thanh, truyền hình phục vụ nhiệm vụ chính trị, thông tin, tuyên truyền thiết yếu và các hoạt động khác theo nguyên tắc: Nhà nước hỗ trợ, đặt hàng như đối với dịch vụ công; các hoạt động sản xuất nội dung, truyền dẫn, phát sóng các chương trình còn lại đơn vị tự cân đối thu - chi. Thứ ba, về nâng cao năng lực thực thi pháp luật. Cấp có thẩm quyền tập trung rà soát, xem xét, rút giấy phép hoạt động đối với các cơ quan báo chí, ấn phẩm báo chí không đủ điều kiện hoạt động theo quy định của pháp luật về báo chí, vi phạm pháp luật về hoạt động báo chí đã bị xử lý nhưng vẫn tiếp tục vi phạm. Đồng thời, tăng cường lực lượng thanh tra chuyên ngành báo chí, nâng cao năng lực của cơ quan quản lý chuyên ngành báo chí ở trung ương và địa phương, đầu tư trang thiết bị kỹ thuật hiện đại và điều kiện làm việc bảo đảm thực thi công tác quản lý nhà nước một cách hiệu quả. Các cơ quan chức năng cần chú trọng công tác thống kê, xây dựng cơ sở dữ liệu, hệ thống thông tin phục vụ công tác quản lý nhà nước về báo chí, nguồn nhân lực, lưu chiểu báo chí đồng bộ, hiện đại đáp ứng yêu cầu thực thi pháp luật và quản lý nhà nước về báo chí trong giai đoạn tới. Thứ tư, về tổ chức, nguồn nhân lực. Chú trọng công tác xây dựng Đảng trong các cơ quan báo chí; có cơ chế, chính sách cụ thể, bảo đảm cho cấp ủy, tổ chức đảng thực sự nêu cao trách nhiệm chính trị, vai trò lãnh đạo trong tổ chức và hoạt động của cơ quan báo chí. Mặt khác, phải làm tốt việc tiêu chuẩn hoá các chức danh lãnh đạo chủ chốt của các cơ quan báo chí, đặc biệt là người đứng đầu và đội ngũ cán bộ tại các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí của Đảng và Nhà nước. Cơ quan chủ quản và cơ quan báo chí cần tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng về chính trị, chuyên môn nghiệp vụ cho đội ngũ làm công tác quản lý nhà nước về báo chí; đẩy mạnh xây dựng, hoàn chỉnh chương trình, giáo trình, kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ người làm báo về phẩm chất chính trị, đạo đức và tri thức, kỹ năng nghề nghiệp. Thứ năm, về khoa học - công nghệ. Cơ quan chức năng các cấp cần đẩy mạnh ứng dụng tiến bộ khoa học - công nghệ, bảo đảm báo chí nước ta theo kịp sự phát triển của báo chí khu vực và thế giới. Đồng thời, xây dựng cơ sở dữ liệu chung kết nối mạng giữa các đài phát thanh, truyền hình trên toàn quốc và một số mạng truyền số liệu tại các khu vực, thành phố trọng điểm, phục vụ việc trao đổi thông tin và các chương trình phát thanh, truyền hình, nhằm phục vụ có hiệu quả công tác quản lý nhà nước về báo chí. Tăng cường công tác quản lý báo chí hiện nay là vấn đề cấp thiết, bảo đảm cho nền báo chí cách mạng Việt Nam phát triển lành mạnh, thực hiện tốt chức năng, phát huy hết tiềm năng, thế mạnh nhằm đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện đẩy mạnh CNH,HĐH và hội nhập quốc tế vì mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. TS. TRƯƠNG MINH TUẤN, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông |
