Cảm lạnh là một bệnh rất phổ biến và thường gặp ở tất cả mọi người, nhất là trẻ em. Tuy ít nguy hiểm nhưng tình trạng này có thể gây khó chịu và làm ảnh hưởng đến cuộc sống hằng ngày của người mắc phải.
Bạn có thể quan tâm: Cách phân biệt cảm cúm và cảm lạnh.
Cảm lạnh là bệnh xảy ra do nhiễm virus ở mũi và họng [đường hô hấp trên]. Bệnh không quá nguy hiểm nhưng thường gây khó chịu cho người mắc. Nhiều loại virus khác nhau có thể là nguyên nhân cảm lạnh, nhưng rhinovirus là tác nhân gây bệnh thường gặp nhất. Đó cũng là nhóm virus gây kích thích những đợt hen cấp và liên quan đến các trường hợp nhiễm trùng xoang hay tai.
Hầu hết mọi người đều tự phục hồi và khỏi bệnh sau khoảng 7–10 ngày. Triệu chứng cảm lạnh có thể kéo dài hơn ở những người hút thuốc hay có hệ miễn dịch yếu.
Dấu hiệu và triệu chứng
Những dấu hiệu, triệu chứng cảm lạnh thường gặp
Các dấu hiệu và triệu chứng cảm lạnh thường xuất hiện từ 1–3 ngày sau khi cơ thể nhiễm virus và có thể khác nhau ở mỗi người, bao gồm:
- Chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi
- Viêm họng
- Ho
- Đau nhức cơ thể nhẹ hoặc đau đầu nhẹ
- Hắt xì
- Sốt nhẹ
- Cảm thấy khó chịu trong người
Dịch và chất nhầy ở mũi có thể trở nên đặc và có màu sắc hơi khác như màu vàng, xanh lá cây trong khi bị bệnh. Đó là biểu hiện bình thường khi cảm lạnh, không phải là dấu hiệu của nhiễm khuẩn. Do đó, bạn không nên tự ý sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu cảm cúm, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Khi nào bạn cần gặp bác sĩ?
Hãy đi khám bác sĩ nếu bạn đã sử dụng thuốc trị cảm nhưng vẫn gặp các triệu chứng:
- Sốt cao hơn 38,5oC và kéo dài 5 ngày hoặc bỗng dưng sốt trở lại sau một thời gian không sốt
- Khó thở hoặc thở khò khè
- Đau họng nhiều, đau đầu
Đối với trẻ em, bạn cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế ngay nếu gặp bất kỳ biểu hiện bệnh cảm nghiêm trọng nào sau đây:
- Sốt 38oC ở trẻ sơ sinh
- Sốt ngày càng cao hoặc sốt kéo dài hơn 2 ngày ở trẻ nhỏ
- Các triệu chứng xấu đi hay không cải thiện
- Thở khò khè
- Đau tai
- Rối loạn ý thức
- Lơ mơ
- Ăn không ngon
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân cảm lạnh là gì?
Mặc dù nhiều loại virus có thể gây ra cảm lạnh thông thường, nhưng rhinovirus được cho là nguyên nhân phổ biến nhất.
Virus cảm xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng, mắt và mũi. Ngoài ra, chúng có thể lây truyền qua giọt bắn trong không khí khi người bệnh ho, hắt hơi hoặc nói. Hơn nữa, bệnh có thể lây lan qua những vật dụng dùng chung khi người bình thường tiếp xúc với người bị cảm lạnh, chẳng hạn như khăn, đồ chơi hoặc điện thoại.
Nguy cơ mắc phải
Những ai thường mắc bệnh?
Cảm lạnh là bệnh cực kỳ phổ biến. Trẻ em dưới 6 tuổi thường rất dễ bị cảm lạnh, nhưng người lớn khỏe mạnh, đặc biệt là phụ nữ mang thai, cũng có khả năng mắc bệnh này 2–3 lần mỗi năm. Bạn có thể phòng bệnh bằng cách giảm hoặc cải thiện các yếu tố nguy cơ. Hãy thảo luận với bác sĩ để biết thêm thông tin.
Những yếu tố nào làm tăng nguy cơ bị cảm lạnh?
Những yếu tố làm tăng nguy cơ bị cảm lạnh bao gồm:
- Tuổi tác: Trẻ dưới 6 tuổi có nguy cơ mắc bệnh cao nhất, đặc biệt nếu bé đang đi nhà trẻ hoặc mẫu giáo
- Hệ thống miễn dịch suy yếu: Một số bệnh mạn tính làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến nguy cơ nhiễm virus gây bệnh cao hơn.
- Thời gian của năm: Cả trẻ em và người lớn thường dễ bị cảm lạnh trong mùa thu và mùa đông. Tuy nhiên, bạn vẫn có thể bị bệnh vào những mùa khác
- Hút thuốc: Dấu hiệu và triệu chứng cảm lạnh thường nặng hơn nếu bạn có thói quen hút thuốc
- Tiếp xúc: Nếu xung quanh có nhiều người bị cảm, chẳng hạn như ở trường hoặc trên máy bay, bạn có khả năng cao bị lây nhiễm
Chẩn đoán và điều trị
Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế, vậy nên tốt nhất là bạn hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Những kỹ thuật y tế nào dùng để chẩn đoán bệnh?
Bác sĩ thường chẩn đoán cảm lạnh dựa trên biểu hiệu và triệu chứng của bạn. Nếu bác sĩ nghi ngờ nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc những tình trạng khác, bạn sẽ cần chụp X-quang hoặc thực hiện một số xét nghiệm để loại trừ các nguyên nhân khác gây ra triệu chứng.
Những phương pháp nào dùng để điều trị cảm lạnh?
Hiện nay, vẫn chưa có phương pháp nào giúp tiêu diệt các virus gây bệnh. Hãy nhớ, thuốc kháng sinh không thể chống lại virus và bạn không nên sử dụng nó nếu không bị nhiễm khuẩn.
Phương pháp điều trị chủ yếu tập trung vào làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng cảm lạnh, bao gồm:
- Thuốc giảm đau
- Một số loại thuốc hạ sốt không cần kê toa, bao gồm acetaminophen hoặc ibuprofen giúp giảm bớt các triệu chứng cảm lạnh
- Thuốc xịt làm thông mũi
- Sirô ho
- Vitamin C
- Kẽm
Khi cho trẻ uống thuốc, bạn nên làm theo hướng dẫn trên nhãn thuốc hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng. Bạn không nên cho bé uống hai loại thuốc có cùng một dược chất vì có thể dẫn đến quá liều. Ngoài ra, bạn nên cho người bị cảm lạnh ăn một số thực phẩm để hỗ trợ điều trị bệnh nhé.
Bạn sẽ có thể phòng ngừa, giảm nhẹ triệu chứng và hạn chế lây truyền bệnh cho người khác hiệu quả hơn nếu áp dụng các biện pháp sau:
- Rửa tay. Bạn nhớ thường xuyên làm sạch tay với xà phòng và nước, dạy cho trẻ về tầm quan trọng của việc rửa tay. Nếu không có sẵn xà phòng và nước, bạn có thể sử dụng nước rửa tay khô.
- Khử trùng vật dụng trong nhà. Bạn cần vệ sinh nhà bếp và phòng tắm thường xuyên với thuốc khử trùng, đặc biệt khi có người trong gia đình bị cảm lạnh. Bạn cũng nên rửa đồ chơi của bé theo định kỳ.
- Dùng khăn giấy. Bạn nên dùng khăn giấy khi hắt hơi và ho để hạn chế lây bệnh cho người khác. Bạn cần vứt bỏ khăn giấy đã dùng ngay lập tức và sau đó rửa tay cẩn thận.
- Dạy trẻ hắt hơi hoặc ho vào khuỷu tay khi không có khăn giấy. Bằng cách đó, bé có thể che miệng mà không sử dụng bàn tay.
- Không dùng chung ly nước hoặc đồ dùng với các thành viên khác trong gia đình. Sử dụng ly riêng hoặc cốc dùng một lần khi bạn hoặc ai đó bị bệnh.
- Tránh tiếp xúc gần gũi với những người bị cảm lạnh
- Chọn cho con các nhà trẻ hoặc trường mẫu giáo có vệ sinh và khử trùng định kỳ
- Chăm sóc bản thân. Ăn uống đầy đủ, tập thể dục, ngủ đủ giấc và kiểm soát căng thẳng có thể giúp bạn phòng bệnh hiệu quả.
Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn phương pháp hỗ trợ điều trị tốt nhất.
Các bài viết của Hello Bacsi chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.
Cảm lạnh là bệnh xảy ra do nhiễm virus ở đường hô hấp trên như mũi và họng. Bệnh không quá nguy hiểm nhưng thường gây khó chịu cho người mắc.
Có rất nhiều loại virus có thể gây ra cảm lạnh, nhưng rhinovirus là nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất. Và chính cũng là nhóm virus gây kích thích bởi các đợt hen cấp và nhiễm trùng, viêm tai, xoang.
Ở hầu hết các trường hợp bệnh sẽ tự khỏi và phục hồi sau khoảng 3-7 ngày. Triệu chứng của bệnh có thể sẽ nặng hơn và kéo dài hơn ở những bệnh nhân có hút thuốc hoặc hệ miễn dịch suy giảm.
2. Phân biệt bệnh cúm với cảm lạnh
Rất nhiều người bị nhầm giữa cảm lạnh và cảm cúm bởi chúng đều là các bệnh hô hấp và có những đặc điểm gần giống nhau. Tuy nhiên, hai tình trạng bệnh này hoàn toàn khác nhau cả về cả tác nhân gây bệnh cũng như những ảnh hưởng của chúng đối với sức khỏe con người.
- Tác nhân gây ra bệnh cảm lạnh thường là các loại virus thuộc chủng Rhinovirus, hoặc Enterovirus. Còn cảm cúm lại do các loại virus cúm A và B… gây bệnh.
- Cảm lạnh cũng ít có triệu chứng nghiêm trọng hơn so với bệnh cúm.
- Khi bị cảm lạnh thông thường sẽ làm ảnh hưởng tới xoang, mũi hoặc họng, với các triệu chứng nhẹ và có thể tự khỏi chỉ sau vài ngày đến một tuần.
- Tuy nhiên, bệnh cúm có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm như nhiễm trùng tai, xoang, viêm phổi hoặc nhiễm trùng máu nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.
3. Cảm lạnh triệu chứng ra sao?
Triệu chứng của bệnh thường xuất hiện từ 1-3 ngày khi tiếp xúc với virus. Các triệu chứng có thể khác nhau đối với từng người. bao gồm:
- Cảm lạnh kèm theo viêm họng
- Cảm lạnh và nghẹt hoặc sổ mũi: sổ mũi có dịch màu vàng hoặc xanh
- Có thể có ho, đau đầu, hắt xì. Cơ thể mệt mỏi, đau nhức nhẹ, có thể có sốt nhẹ, cảm thấy có áp lực trong tai và mặt; sưng hạch bạch huyết; mất vị giác tạm thời, chảy nước mắt, có thể khó thở…
- Thường các triệu chứng sẽ kéo dài từ 3-7 ngày. Trong 3 ngày đầu sẽ dễ lây nhiễm cho người khác nhất.
4. Đến khám bác sĩ khi nào?
- Ở người lớn: khi thấy sốt cao và kéo dài, thở khò khè hoặc khó thở; đau đầu kèm đau họng, xoang trầm trọng
- Ở trẻ em cần đưa đi khám ngay nếu trẻ bị sốt trên 38°C, sốt tăng và kéo dài không có cải thiện tốt lên; trẻ Thở khò khè có biểu hiện đau tai, chán ăn và buồn ngủ bất thường…
5. Ai dễ bị cảm lạnh?
Vì cảm lạnh do virus xâm nhập vào cơ thể gây nên vì thế nó có thể lây lan qua các giọt bắn khi người bệnh nói chuyện, hắt hơi hoặc ho không che miệng. Virus này cũng có khả năng lây khi dùng chung đồ vật với người bị bệnh
Các yếu tố có thể làm tăng khả năng bị cảm lạnh:
- Trẻ em dưới 6 tuổi hay bị cảm lạnh nhất;
- Những người có miễn dịch kém: bệnh nhân bệnh mắc bệnh mãn tính có miễn dịch bị suy yếu sẽ dễ bị cảm lạnh;
- Mùa mưa, mùa thu và mùa đông lạnh dễ làm trẻ em và người già nhiễm cảm lạnh nhất;
- Hút thuốc lá hoặc tiếp xúc thường xuyên với khói thuốc lá cũng làm tăng nguy cơ mắc cảm lạnh.
Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ nhiễm cảm lạnh
6. Cảm lạnh có nguy hiểm?
Tuy là bệnh lành tính không nguy hiểm nhưng trong một số trường hợp sẽ có những biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị đúng cách và kịp thời:
- Gây nhiễm trùng như: viêm họng, viêm phổi, viêm phế quản…
- Có thể làm tái phát các cơn hen suyễn ở những bệnh nhân có tiền sử bị hen suyễn.
- Viêm xoang, viêm tai giữa cấp tính ở cả người lớn và trẻ em.
7. Phòng ngừa cảm lạnh
Có thể phòng ngừa được cảm lạnh bằng cách:
- Rửa tay thường xuyên bằng nước rửa tay hoặc xà phòng diệt khuẩn; Khử trùng các vật dụng: vệ sinh bếp, mặt bàn, đồ dùng, đồ chơi… bằng chất khử trùng khi nhà bạn đang có người bị cảm;
- Dùng khăn giấy để che miệng khi ho hoặc hắt hơi; không dùng chung đồ với người bị bệnh;
- Hạn chế tiếp xúc với người bị bệnh;
- Vệ sinh cá nhân, súc họng thường xuyên;
- Có chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung vitamin, tập thể dục nâng cao đề kháng, ngủ đủ giấc, uống nhiều nước… và kiểm soát tâm lý tránh stress có thể giúp bạn phòng bệnh hiệu quả.
Xem thêm video được quan tâm:
Kéo dài tuổi thọ, trẻ lâu nhờ lối sống lành mạnh.
BS. Văn Bàng