Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Đánh vần tiếng Anh được đánh giá là bước đệm quan trọng nhất để giúp bạn có thể chinh phục dễ dàng các part liên quan tới nói và giao tiếp tiếng Anh.

Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

I. CẦN LÀM GÌ ĐỂ ĐÁNH VẦN ĐƯỢC TIẾNG ANH

1. Thời điểm nào phù hợp để học đánh vần tiếng Anh

Khi bắt đầu học tiếng Anh, với các trẻ em ở Mỹ, các bé sẽ được học môn học thuộc nhóm "writing" và "reading" gọi là môn "phonics" – môn học giúp các em làm quen với bảng chữ cái và cách đánh vần với từng chữ cái này ( tuy nhiên, các em bé ở Mỹ thường có khả năng phát âm tương đối tốt do đã được giao tiếp từ trước).

Ở giai đoạn này, các học sinh được học phát âm lại theo mặt chữ chưa biết để có thể hoàn thiện phát âm bảng chữ cái cũng như phát âm những mặt chữ khác nhau.

Thường ở các quốc gia Anh, Mỹ người học sẽ đọc và phát âm từ trước khi biết được cách viết của chúng ( điểu này hơi ngược với cách học hiện tại của Việt Nam hiện nay – biết cách viết trước và ghép lại thành cách đọc)

Lời khuyên từ các chuyên gia ngôn ngữ thì với tiếng Anh, bạn nên học phát âm ngay từ khi bắt đầu chứ không nên sử dụng cách học hiện tại của bạn với tiếng Việt

2. Cần làm gì để đánh vần được tiếng Anh

- Phát triển kĩ phát âm nhờ từ điển và các công cụ hỗ trợ

Đầu tiên, bạn cần nghiên cứu kĩ lưỡng cách phát âm của đại đa số từ tiếng Anh. Hầu như các từ trong tiếng Anh đề có những nguyên tắc phát âm nhất định, chỉ có 1 số lượng nhỏ các từ có cách đọc khác với các từ còn lại sẽ thuộc trường hợp đặc biệt.

Tuy nhiên, khi gặp 1 từ mới, bạn không nên đoán mò cách đọc dẫn tới sai lầm về sau. Bạn nên tra cứu từ điển để có được phiên âm đọc và sử dụng 1 số công cụ để gợi  ý cách đọc hoặc nghe người bản xứ phát âm và từ đó đánh vần, học theo họ.

Ngoài việc học tập chăm chỉ và đúng hướng, bạn cần chăm chỉ rèn luyện kĩ năng phát âm của mình như: Nhẩm đọc hàng ngày, thường xuyên luyện đọc cùng các bạn học khác, nghe lại thường xuyên người bản xứ giao tiếp và phát âm.

- Phát triển kĩ năng phát âm nhờ cải thiện khả năng nghe – nói

Nghe và nói là 2 kĩ năng thường được ghép cùng nhau trong TOEIC. Các bạn học thường có thói quen tự đoán cách đọc dẫn tới đọc và phát âm sai và gây cản trở khá nhiều cho các bạn trong quá trình cải thiện kĩ năng nghe.

Việc phát âm sai dẫn tới việc nghe sai khiến người học không thể nghe chuẩn được theo ngữ âm người bản xứ nói. Kĩ năng nghe rất quan trọng để giúp bạn bồi đắp, trau dồi thêm cho kĩ năng phát âm của bạn.

Với người bản ngữ khi mới học Tiếng Anh, họ cũng bắt đầu từ học nghe trước rồi phát âm lại chứ không học theo phương pháp như chúng ta thường áp dụng với tiếng Việt. Bởi vậy, muốn học tốt kĩ năng phát âm, bạn cần cải thiện kĩ năng nghe trước.

Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

II. QUY TẮC ĐÁNH VẦN TRONG TIẾNG ANH

1. 44 âm cơ bản trong tiếng Anh

Âm trong tiếng Anh có 2 loại: nguyên âm và phụ âm. Mỗi loại có cách sắp xếp vị trí và cách phát âm khác nhau:

- Các nguyên âm : /ʌ/, /ɑ:/, /æ/, /e/, /ə/, /ɜ:/, /ɪ/, /i:/, /ɒ/, /ɔ:/, /ʊ/, /u:/, /aɪ/, /aʊ/, /eɪ/, /oʊ/, /ɔɪ/, /eə/, /ɪə/, /ʊə/

- Các phụ âm : /b/, /d/, /f/, /g/, /h/, /j/, /k/, /l/, /m/, /n/, /ŋ/, /p/, /r/, /s/, /ʃ/, /t/, /tʃ/, /θ/, /ð/, /v/, /w/, /z/, /ʒ/, /dʒ/

➣ Xem thêm: 44 âm cơ bản trong tiếng Anh

Dưới đây là 1 số chữ cái trong bảng và các ví dụ phát âm khác nhau

Letter(s)

Sounds represented

b

bat

c

cat, city

Ch

choke, chemistry, chef

D

dog

F

fog,

g

gold, gin

h

hat, who

j

jam,

k

king

l

lemon

m

man

n

nuts

p

pat

ph

pheasant

ps

psychology

qu

queen

r

ran

s

slam, please,

sh

shed,

t

tin

th

thing, that

v

van

w

wand

wh

when

x

execute, exactly, xylophone

y

yak, fairy, why, dysfunction

z

zebra,

Có 21 phụ âm trong hệ  thống âm của tiếng anh, trong đó phụ âm thường ít sự thay đổi và hầu hết theo quy tắc nên chúng ta có thể dễ dàng để sử dụng hơn chính. Thông thường mỗi  chữ  đại diện cho một âm.

Vd:  bat, den, fog, hill, jam, lane, pin,pheasant, psychiatry, queen, run, sham, tumble, van, win, why, zebra.

  Xem thêm: Cách đọc bảng chữ cái tiếng Anh cho người mới bắt đầu

2. 5 quy tắc đánh vần trong tiếng Anh

- Quy tắc số âm tiết của từ

Đếm số nguyên âm để biết 1 từ có bao nhiêu âm tiết

+ Từ có 1 âm tiết: Cat

+ Từ có 2 âm tiết: Catoon

+ Từ có 3 âm tiết: Camera

+ Từ có 4 âm tiết: Cameraman

- Quy tắc nhận biết số âm tiết của những từ có âm e đứng cuối

Những từ có âm e đững cuối mà trước âm e không phải là phụ âm (L) mà e không phải là 1 âm riêng, nó được phát âm gộp vào cùng với phụ âm đứng trước đó.

+ Từ có 1 âm tiết: Cute

+ Từ có 2 âm tiết: Maybe

+ Từ có 3 âm tiết: Lionise

- Quy tắc biết cách phiên âm trước khi học đánh vần

Có một điều khác biệt khi học theo phương pháp Đánh vần tiếng Anh, đó là bạn phải viết được phiên âm của các từ tiếng Anh, tuyệt đối không đoán mò. Nó không giống với các cách học khác mà bạn đã từng học: Phải xem từ điển để biết phiên âm, thậm chí đôi khi sau khi xem xong từ điển rồi vẫn không biết nên đọc như thế nào.

Giống như bạn học tiếng Việt, bạn phải tập viết rất nhiều khi bắt đầu học chữ. Sau một thời gian bạn quen rồi, khi nói bất kỳ từ nào bạn cũng biết từ đó được viết như thế nào. Với phiên âm tiếng Anh, bạn cũng có thể rèn luyện học tập thường ngày bằng cách đọc đi đọc lại. Khi các bạn đã quen với cách nhấn trọng âm, phiên âm, bạn có thể nói gần như tất cả các từ tiếng Anh thoải mái với hình ảnh phiên âm ở trong đầu.

- Quy tắc đánh vần tên riêng

Bao gồm quy tắc trọng âm & quy tắc đọc nguyên âm được áp dụng cùng các quy tắc. Thường bạn sẽ phải  tách tên và họ của người đó thành các phần rồi đánh vần đọc từng nội dung một để đọc thành 1 chữ hoàn chỉnh.

Bạn có thể làm quen quy tắc này bằng cách đánh vần và đọc tên các diễn viên để nhớ lâu hơn, từ đó dễ dàng hơn khi đọc các từ tiếng Anh khác. Đầu tiên là Diễn viên Leonardo DiCaprio Mình sẽ chia ra làm 2 phần:

Phần 1 Phần 2

Leonardo

- Quy tắc đầu tiên là phải biết trọng âm. Có âm [o] đứng cuối nên trọng

âm thường ngay trước âm [o]

=> Trọng âm vào âm [ar] - Âm [ar] + phụ âm nên [ar] viết phiên âm thành /ɒ/.

- Âm [eo] là trọng âm phụ, sẽ có quy tắc được trình bày ở phần khác để bạn

biết cách đọc âm [e] thành /i/

- Âm [o] đứng cuối luôn đọc thành /əu/

- Âm [o] trong âm [eo] đọc thành /ə/ /,liə'nɒdou/.

Di Caprio

- Trọng âm: Ngay trước âm [io]

- Âm [a] có quy tắc để đọc thành /æ/

- Âm [o] đứng cuối: Lấy lại quy tắc ở phần trên, âm [o] đọc thành /ou/

- Âm [i] không nhấn trọng âm đọc thành /ə/ /də 'kæprəou/.

Từ hai phần trên, các quy tắc này sẽ được áp dụng vào nhiều từ khác nhau.

VD: hero, Unesco, cardio...

Chúc các bạn ôn luyện thật tốt. Các bạn có thể xem thêm một số bài viết liên quan dưới đây nha.

50 bài hát tiếng anh cực hay giúp luyện nghe hiệu quả

Các cấu trúc câu đơn giản được dùng trong tiếng anh cần biết

Tổng hợp 44 âm trong tiếng Anh không thể bỏ qua

Hôm qua Tường có tư vấn cho một bạn học tiếng Anh. Tường hỏi “Can I help you?”. Một câu tưởng chừng rất đơn giản nhưng bạn lại nghe không hiểu. Hỏi ra thì mới biết bạn nghe tưởng là “Can I health you?” và bạn cũng bối rối do thấy nó vô nghĩa. Tường liền hiểu ngay bộ lọc âm thanh của bạn có vấn đề vì input tiếng Anh sai từ thời đi học. Trong bản đồ âm thanh của bạn, từ help được liên kết với âm tiếng Việt là “hép hép“.

Bạn còn kể hồi đó chơi game bắn súng giải cứu con tin gì đó thì toàn nghe được là “Hép mi“. Ngộ cái là khi biết được mặt chữ là “help” rồi, bạn có thể phát âm đúng là /help/ nhưng về phản xạ thì nó vẫn là hép.

Xem cách phát âm help me đúng ở đây

Tường thấy bạn là một trường hợp điển hình của việc mất căn bản trong học phát âm. Có rất nhiều bạn ngoài kia gặp khó khăn trong việc học tiếng Anh cũng vì vậy. Nguyên nhân đơn giản là vì bạn đã học tiếng Anh SAI từ nhỏ.

Tường nghĩ thầm trong đầu “Thà bạn chưa biết gì về tiếng Anh, bây giờ mới bắt đầu học, bắt đầu tiếp xúc thì còn dễ học hơn rất nhiều. Đằng này, nó cần nỗ lực rất lớn để vừa UNLEARN những cái sai trong quá khứ vừa LEARN những cái đúng ở hiện tại“.

Cho nên những bạn nào bắt đầu học lại tiếng Anh thì Tường luôn khuyên rằng HÃY ƯU TIÊN HỌC PHÁT ÂM CÀNG SỚM CÀNG TỐT nhé! Nó là một thứ bắt buộc và cực kỳ nền tảng để vun đắp cho sự tiến bộ ngôn ngữ sau này của các bạn đấy.

Vậy làm sao để có thể giúp bạn này phát âm đúng và tốt hơn? Theo nghiên cứu rất nhiều tài liệu về ngôn ngữ và trải nghiệm giảng dạy thực tế, Tường nghĩ chỉ có thể dùng phương pháp đánh vần tiếng Anh (phonic) mới có thể giúp được bạn.

Nay Tường sẽ chia sẻ cho các bạn về phương pháp Đánh Vần rất hay này nhé.

Học đánh vần tiếng Anh tại Simple English như thế nào?

Sự thật là học đánh vần nó có phần thử thách ở chỗ cảm xúc: dễ chán. Nó cần sự kiên nhẫn và luyện tập rất nhiều từ học viên. Để hỗ trợ học viên tốt hơn, Simple English đã thiết kế cách giảng dạy đánh vần tiếng Anh như sau:

– Tactile reinforcement (hướng dẫn khẩu hình miệng):

Để học viên cảm nhận được môi răng lưỡi của mình phải ở đâu, lấy hơi từ bụng thế nào, thanh quản có rung không,… đặc biệt hiệu quả với các bạn chưa quen với phát âm tiếng Anh.

– Visual reinforcement (mô tả bằng hình ảnh):

Kỹ thuật này hiệu quả để giúp người lớn tập nhấn nhá và luyện ngữ điệu, do khả năng nhạy cảm với âm thanh không còn nhạy bén như của trẻ em. Giáo viên sẽ dùng các ký hiệu như viết hoa, mũi tên lên xuống, chấm tròn to nhỏ để giúp học trò luyện âm.

VD: aMAzing, PUZzle,… hoặc “how are YOU doing?” vs “how are you DOING?”

– Drama voice (cường điệu hóa):

Kỹ thuật này bao gồm sử dụng Tongue twisters, hát rap, nói theo vần điệu, bài hát, giả giọng hài hước,… để giúp học viên nhận ra những khác biệt trong phát âm tiếng Anh và tiếng Việt, đồng thời tạo không khí vui vẻ trong lớp

– Film & TV show reinforcement (hấp thụ trực tiếp qua film và tiếng Anh):

Phim và TV là những nguồn học tiếng Anh rất tốt, vừa vui, vừa thực tế và tạo cảm xúc cao.

– Video recording (quay video phát âm):

Bạn sẽ giao 1 đoạn video phát âm về nhà. Bạn về nghe, lặp đi lặp lại ít nhất 5 ngày và quay video nói lại, yêu cầu phát âm đúng và bắt chước y chang ngữ điệu, thần thái của người bản xứ.

Quy trình giảng dạy kết hợp cả trên lớp (trực tiếp) và ở nhà (gián tiếp) liên tục suốt khóa học để đảm bảo bạn có thể nắm vững cách đánh vần tiếng Anh và có được thời gian luyện tập nhiều nhất có thể. Từ đó mang đến sự tiến bộ và kết quả mong muốn cho học viên.

1. Sửa sai thành đúng

Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Bắt bệnh dễ thấy nhất đối với những bạn phát âm sai là vì bạn đã nạp input (nghe) sai từ nhỏ. Đối với mấy bạn 8x, 9x, hồi cấp 2 khi mới học tiếng Anh, các thầy cô giáo trường làng thường không chú trọng việc phát âm đúng. Chúng ta học phát âm tiếng Anh bằng cách ghi phiêm âm tiếng Việt.

Bạn nhớ lại coi để đọc từ beautiful thì hồi nhỏ mình ghi sao? Có phải là /bíu-ti-phun/. Dù nó sai hoàn toàn nhưng chúng ta còn chưa đủ nhận thức để biết, mà đành ngoan ngoãn học theo và TIN RẰNG ĐÓ LÀ CÁCH PHÁT ÂM ĐÚNG.

Hơn 10 năm được học và phát âm như vậy, chúng ta đã hoàn toàn xác nhận và tin tưởng như đinh đóng cột rằng beautiful phát âm là /bíu-ti-phun/.

Về cơ chế hoạt động thì não bộ luôn biết cách tiết kiệm năng lượng cao nhất có thể. Để làm được điều đó, nó cần đi theo NHỮNG THÓI QUEN. Do đó dù có thể nghe loáng thoáng là lạ khi nghe phát âm đúng thì nó vẫn lười nhác mà lựa chọn thông tin (sai lệch) cũ để tin theo.

Giờ đây cho dù được nghe phát âm ĐÚNG (/ˈbjuːtɪf(ə)l/) từ người bản xứ hay giáo viên đi nữa thì bộ lọc âm thanh vẫn bẻ cong nó thành /bíu-ti-phun/ mà thôi.

Chứng “bệnh” này sẽ làm bạn rất khó khăn để học cái đúng. Bạn nào may mắn được input nghe đúng ngay từ đầu thì bộ lọc âm thanh của họ chuẩn, có thể không cần học đánh vần tiếng Anh vẫn nghe và phát âm nhái theo lại được.

Bạn nào không may thì cần phải học đánh vần tiếng Anh thông qua bảng phiên âm quốc tế IPA để “chữa trị”.

Khi bạn đã tận mắt chứng kiến ký hiệu phiên âm IPA và nghe được từng âm tiết khác nhau, tiến trình sửa sai (unlearn) và học cái đúng mới (learn) được hình thành. Bạn được biết rằng beautiful bao gồm các âm tiết (phonemes) /ˈb-juː-tɪ-f(ə)l/ hợp lại thành.

Chính quá trình nhận thức lại này thông qua input (đọc – thấy mặt chữ IPA và nghe các âm tiết của nó) sẽ giúp bạn sửa lại bản đồ âm thanh từ sai thành đúng.

2. Phân biệt phiên âm tiếng Anh và tiếng Việt

Vấn đề nữa là chính vì cách học sai đó nên ta lẫn lộn giữa phiên âm tiếng Anh và tiếng Việt. Từ THE trong tiếng Anh dễ dàng được đọc y như âm ĐỜ hay chữ Đ trong tiếng Việt. Bạn khó thể nào tưởng tượng ra còn cách phát âm khác có thể tồn tại được. Điều nhầm lẫn này làm hình thành nên một chất giọng Vinglish.

Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Việc bạn phát âm sai có ảnh hưởng gì trong giao tiếp không? Sự thật là nó sẽ không phiền hà nhiều, miễn là bạn có thể diễn tả trọn ý để người nghe hiểu được. Có rất nhiều người phát âm sai nhưng vẫn tự tin và làm việc trong môi trường quốc tế. Tiêu biểu là Ấn Độ – chất giọng cực kỳ khó nghe nhưng địa vị của họ ở thế giới nói chung hay ở Mỹ thì không thể bàn cãi.

Tuy nhiên nó sẽ khó khăn và ảnh hưởng nghiêm trọng nếu bạn KHÔNG THỂ NGHE HIỂU NGƯỜI TA NÓI GÌ. Đây là vấn đề chính yếu đối với người học ngoại ngữ Việt Nam. Được tiếp xúc tiếng Anh sai từ nhỏ (nghe thầy cô phát âm sai), được học phiên âm sai (phiên âm bằng tiếng Việt) nên giờ đây khi nghe giọng thực sự của người bản xứ hay người phát âm đúng, bạn không tài nào hiểu được.

Nhờ phương pháp đánh vần tiếng Anh phonic, bản đồ âm thanh của bạn được sửa dần từ sai thành đúng.

Bạn sẽ dần dần phân biệt được sự khác nhau giữa cách phiên âm tiếng Anh và tiếng Việt.

Bạn sẽ hiểu và biết được rằng /ðə/ khác với /đờ/ như thế nào. Chính nhờ sự phân biệt ấy, khả năng nghe của bạn sẽ tiến bộ dễ dàng. Bạn không còn phải khó nhọc để nhận diện được health /hɛlθ/ và help /hɛlp/ khác nhau về âm cuối (ending sound) như thế nào.

Đó sẽ là một bước tiến to lớn trong hành trình học tiếng Anh của bạn đấy. Bạn sẽ không ngờ để cải thiện kỹ năng nghe chỉ cần học phát âm lại cho chuẩn thôi, đúng không nào!

3. Biết cách phát âm bất cứ từ vựng nào

Cách đánh vần tiếng Anh cho người mới bắt đầu

Có từ nào trong tiếng Việt mà bạn không biết đọc không? Có chăng nó chỉ hiếm hoi những từ dễ nhầm lẫn mà thôi. Trong khi đó, tiếng Anh là có cả hơn một triệu từ vựng. Sẽ thật bất khả thi để có thể ghi nhớ cách đọc của cả núi từ vựng đó.
Với phương pháp đánh vần tiếng Anh, bạn chỉ cần biết cách đọc 44 phiên âm quốc tế IPA. Từ 44 phiên âm này, bạn dễ dàng đọc được toàn bộ các từ tiếng Anh còn lại. Bởi vốn dĩ, tất cả các từ đều được phát âm từ 44 âm tiết này.

Bởi vậy, lựa chọn học đánh vần với IPA là cách học đơn giản và mang lại lợi ích rất to lớn sau này cho bạn đó!

Thông qua IPA, bạn cũng hãy tập thói quen thay thế phán đoán cách phát âm của từ mới (mà xác suất đa phần là sai), thay vào đó hãy tra từ điển (Oxford) để đọc phiên âm nó một cách chính xác nhất nhé. Gợi ý thêm có thể lên youtube để gõ “How to pronunce xyz” (với xyz là từ bạn muốn tra) để nghe hướng dẫn đọc bất cứ từ gì.

Tại sao Tường dành thời gian viết bài dài và chất lượng như vậy chỉ để giới thiệu phương pháp đánh vần tiếng Anh tưởng chừng đơn giản?

Bởi vì Tường biết có rất nhiều bạn dễ dàng bỏ qua cái bước quan trọng và thiết yếu này. Đánh vần nó như nền móng của cái nhà vậy. Tâm lý chúng ta dễ tập trung vào ngôi nhà – là khả năng nghe nói. Cái sự hào nhoáng của việc nghe nói giao tiếp thành thạo dễ khiến ta chăm chăm vào việc tập trung vào nó.

Ta dễ rơi vào bẫy cứ tập trung vào nghe nói. Không tiến bộ. Lại tập trung vào nghe nói. Lại không tiến bộ. Mà không tìm được hướng đi mới. Dần dần sinh ra chán nản và không có niềm tin về việc học tiếng Anh. Vì thiếu cái nền thì cái nhà không thể vững chãi được. Không ai xây nhà từ nóc cả. Trong khi đó, chỉ cần dành thời gian 1-2 tháng để fix sửa lại nền móng là phát âm – thì bạn sẽ tiến bộ một cách vượt bậc đến không ngờ.

Bởi vậy các bạn ơi, dù bạn mới bắt đầu học tiếng Anh hay học đã lâu nhưng chưa tiến bộ, dù bạn tự học hay học ở trung tâm thì hãy dành thời gian vào việc học phát âm căn bản thông qua phương pháp đánh vần tiếng Anh (phonic) này nhé.

Hãy tìm hiểu bộ phiên âm quốc tế IPA. Học cách đọc đúng và chính xác tất cả 44 phiên âm này. Sự học tiếng Anh của bạn sẽ trở nên đơn giản và dễ dàng hơn rất nhiều đấy! Chưa kể phát âm đúng thì bạn sẽ tự tin hơn rất nhiều rồi. Rất nhiều lợi lạc từ việc học đơn giản này.

Chúc các bạn học phát âm thật tốt!

Trần Trinh Tường