Biện pháp bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng

Người tiêu dùng mua sắm hàng hóa tại Siêu thị BigC

Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chính thức có hiệu lực từ ngày 1/7/2011 quy định rất rõ về quyền và nghĩa vụ của người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ đối với người tiêu dùng; trách nhiệm của tổ chức xã hội trong việc tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng; giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ; trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Mặc dù Luật Bảo vệ Quyền lợi người tiêu dùng đã được tuyên truyền rộng rãi nhưng nhiều người tiêu dùng chưa nhận biết đầy đủ được quyền lợi của mình khi đi mua sắm và quyền lợi chính đáng đó được pháp luật bảo vệ. Bên cạnh đó, người tiêu dùng hiện nay chưa quan tâm đến việc lấy hóa đơn, chứng từ, kiểm tra, xem xét hàng hóa trước khi nhận hàng. Bởi vậy khi sự cố xảy ra không có cơ sở để giải quyết, nhiều người tiêu dùng bị xâm phạm quyền lợi nhưng không biết phải làm gì nên chỉ im lặng chấp nhận.

Trước thực trạng này, Hội Người tiêu dùng của tỉnh đã phối hợp với các sở, ngành đã tổ chức các buổi tư vấn, hướng dẫn cho người tiêu dùng phương pháp để bảo vệ quyền lợi của mình sau khi bị xâm hại; tiến hành giải quyết một số vụ việc về mua hàng thiếu định lượng và hàng bán cho người tiêu dùng không có tính năng như quảng cáo. Lực lượng quản lý thị trường tỉnh cũng đã tích cực kiểm tra, kiểm soát thị trường, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Trong năm 2017, lực lượng chức năng tiến hành kiểm tra, xử lý 2.062 vụ vi phạm về sản xuất, kinh doanh, buôn bán hàng giả hàng nhái, hàng kém chất lượng, sở hữu trí tuệ, vệ sinh an toàn thực phẩm…; thu nộp ngân sách Nhà nước đạt trên 6,5 tỷ đồng.

Lực lượng quản lý thị trường kiểm tra sản phẩm hàng hóa tại Siêu thị Alohamat thị xã Phú Thọ

Cùng với đó, việc tăng cường quản lý Nhà nước về bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng được quan tâm thực hiện với nhiều hoạt động thiết thực như: Đẩy mạnh tuyên truyền Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng và các Nghị định quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành Luật với nhiều nội dung và hình thức phong phú; đẩy mạnh Cuộc vận động “Người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam”; phát tờ rơi, treo băng rôn và tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông về các biện pháp chống hàng giả; tiến hành giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng với doanh nghiệp. Đặc biệt, ngày quyền của người tiêu dùng Việt Nam (15/3) năm 2018 với chủ đề “Kinh doanh lành mạnh - Tiêu dùng bền vững” được triển khai nhằm kêu gọi các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thực hiện từ công đoạn đầu tư, sản xuất đến tiêu thụ hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ trên thị trường phải đảm bảo lành mạnh, đúng quy định của nhà nước. Còn người tiêu dùng có quyền được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp.

Bên cạnh một số kết quả mà các cấp, các ngành đã đạt được trong công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trên địa bàn tỉnh thì hiện nay công tác này vẫn còn gặp nhiều khó khăn do hệ thống cơ quan quản lý Nhà nước chưa hoàn thiện khiến cho việc phối hợp và triển khai công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng gặp nhiều khó khăn; công tác giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và tổ chức cá nhân kinh doanh chưa hiệu quả; hoạt động của các tổ chức xã hội tham gia bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng chưa thiết thực; nguồn lực hỗ trợ cho hoạt động bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng còn nhiều hạn chế...

Trao đổi về vấn đề này, ông Vũ Minh Tuấn - Chủ tịch Hội tiêu chuẩn và Bảo vệ người tiêu dùng tỉnh cho biết: “Là đại diện cho người tiêu dùng trong các tranh chấp nhằm bảo vệ quyền lợi hợp pháp của họ (khi được ủy quyền) nhưng do Hội hoạt động theo nguyên tắc tự nguyện, tự quản, tự chịu trách nhiệm, thành viên tham gia hầu hết là cán bộ kiêm nhiệm và cán bộ đã nghỉ hưu nên trong hoạt động có những hạn chế nhất định. Ngoài ra, công tác tuyên truyền và phát triển hội viên ở cơ sở chưa được đẩy mạnh, việc phổ biến pháp luật liên quan đến bảo vệ người tiêu dùng chưa đi vào chiều sâu do thiếu kinh phí”.

Trong tình hình hiện nay, hành vi vi phạm quyền lợi hợp pháp của người tiêu dùng ngày càng phức tạp và gia tăng ở hầu hết các lĩnh vực, vì vậy, các cấp các ngành cần tích cực tuyên truyền phổ biến rộng rãi hơn nữa về Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Tăng cường thông tin cho người tiêu dùng nhận biết về hàng giả, hàng kém chất lượng một cách thường xuyên hơn. Đồng thời giám sát các cơ sở sản xuất, kinh doanh, khuyến khích người tiêu dùng lên án, “tẩy chay” hàng hoá của doanh nghiệp vi phạm quyền lợi người tiêu dùng. Đặc biệt, khi Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) có hiệu lực thì công tác bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng cũng cần phải được thực hiện quyết liệt hơn nữa để đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.