Ăn cá diếc có tốt không

Theo Đông y và kinh nghiệm của tiền nhân truyền lại, cá diếc, không chỉ là món ăn bổ dưỡng rất tốt cho phụ nữ sau khi sinh đẻ thiếu sữa mà còn có công dụng tuyệt vời đối với người bị bệnh lâu ngày thân thể suy nhược, khí huyết hư tổn.

Thực phẩm giàu dinh dưỡng

Cá diếc, tên khoa học Carassius auratus [Linnaeus]. Thuộc họ Cá chép - Cyprinidae. Theo bác sĩ Lê Thân, Bệnh viện Y học Cổ truyền Quảng Nam, tác giả sách "Thuốc ở quanh ta", cá diếc là thực phẩm giàu dinh dưỡng được mọi người ưa thích, chế biến được nhiều món ngon, hấp dẫn.

Cá diếc ích khí, kiện tỳ, lợi tiểu tiêu sưng, hạ sữa; bổ dưỡng rất tốt cho phụ nữ sau khi sinh đẻ thiếu sữa, người bị bệnh lâu ngày thân thể suy nhược, khí huyết hư tổn...

Đặc biệt cá diếc còn dùng để chữa ăn kém do tỳ vị hư nhược, trĩ sang, đại tiện ra máu, nôn mửa…

Mật cá diếc có tính sát trùng, giảm đau.

Các bài thuốc từ cá diếc

- Khí huyết hư tổn, thân thể suy nhược, ăn ít, mệt mỏi: cá diếc 250g, gạo nếp 60g; cá làm sạch, bỏ vảy và nội tạng, nấu với gạo nếp thành cháo mà ăn.

- Đầy hơi, nôn mửa: cá diếc 1 con, bỏ ruột, để vảy; tỏi xắt nhỏ cho hết vào bụng cá; dùng giấy thiếc gói kỹ, nướng chín, nghiền thành bột, mỗi lần uống 3g với nước cơm, ngày 2 - 3 lần.

- Bồi dưỡng cho người bị lao phổi ho ra máu: cá diếc làm sạch, nấu cùng củ cải trắng, không cần lượng, ăn thường xuyên.

- Ho lâu ngày: các diếc 250g, cho đường đỏ vào hầm ăn, liên tục 5 - 6 lần.

- Sản phụ thiếu sữa: cá diếc 250g nấu canh ăn, có thể thêm móng giò heo.

- Ít ngủ, ngủ không ngon giấc: cá diếc 300g, lá vông nem bánh tẻ 50g, hoa thiên lý 50g, gia vị; xương cá giã nhỏ lọc lấy nước khoảng 400ml, nấu sôi rồi cho lá vông và hoa thiên lý cùng với phần cá nạc, nấu sôi lại là được.

Nên ăn nóng lúc đói vào buổi chiều; ngày 1 lần trong một tuần lễ.

- Dưỡng phế, giảm ho, miệng họng khô, hay đổ mồ hôi: cá diếc 1 con 250g, hồng khô 2 trái, bách hợp 30g, mỗi thứ đều được làm sạch cho vào nồi, thêm nước nấu chín kỹ với gia vị rồi ăn.

- Phòng trị viêm dạ dày mạn tính: cá diếc 250g, rửa sạch, rán vàng 2 mặt, cho vào 1 ít rượu; sau khi rán thơm, cho vào lượng vừa muối, 2 chén nước, nấu sôi 15 phút; cho thêm rau rút 250g, nấu sôi thêm 10 phút là được, mỗi ngày uống 2 lần.

- Viêm loét dạ dày: bong bóng cá diếc rửa sạch, chiên gòn bằng dầu mè, tán bột, uống mỗi lần 5 - 6g, ngày 2 lần.

- Trẻ lên sởi thời kỳ đầu hoặc lên sởi phát triển chậm: hầm riêng cá diếc tươi sống, có thể cho thêm chút muối, cho trẻ uống canh, ăn cá.

Món ăn này làm cho sởi mọc nhanh hơn, mọc nhanh rồi lặn nhanh, nên rút ngắn quá trình bệnh, tránh được biến chứng.

- Thiểu năng tình dục: cá diếc 2 con, mỗi con khoảng 300g, nuôi 1 ngày cho nhả hết bùn, đánh vảy, vây, bỏ nội tạng và màng đen trong bụng; tôm 300g, thịt heo băm 100g, lòng đỏ 2 trứng gà, lòng trắng 1 trứng gà, rượu vang đánh đều thành nhân tôm nõn.

Đảo mỡ hành gừng cho thơm rồi cho nước lạnh, cá diếc, rượu vang vào nấu sôi 5 phút; sau đó đổ nhân tôm nõn vào nồi; có thể thêm mộc nhĩ, nấm hương; nấu cho đến khi tôm nổi lên, nêm gia vị rồi ăn.

Người bị ung thư đang trong quá trình hồi phục thường bị tỳ hư và thấp. Cá diếc vừa có thể kiện tỳ vừa có thể hóa thấp nên rất tốt cho người bệnh.

Theo Đông y, các diếc có tác dụng kiện tỳ lợi thấp. Những người mắc bệnh ung thư đang trong thời kỳ hồi phục thường bị tỳ hư, đôi khi còn bị thấp, cá diếc vừa có thể kiện tỳ, vừa có thể hóa thấp, nên ăn cá diếc là tốt nhất.

Về dinh dưỡng, trong cá diếc các thành phần axit amin và protein có sự tương đồng rất lớn với những tổ chức protein và axit amin mà cơ thể người cần. Đây đều là những protein chất lượng cao, dạng sợi ngắn nên rất tốt cho cơ bắp, hàm lượng độ ẩm cao hơn, dễ hấp thu hơn so với thịt gia súc, gia cầm.

Trong thành phần thịt cá diếc còn có chất béo và axit béo không bão hòa đa, chủ yếu là omega-3, axit eicosapentaenoic [EPA]… có tác dụng tốt trong việc ngăn ngừa và điều trị xơ vữa động mạch, ung thư... Ngoài ra, thịt cá diếc còn chứa một lượng khá lớn vitamin A, D và B2, E, B1, niacin...

Cá diếc có tác dụng phụ trợ điều trị các triệu chứng do tỳ hư, thấp trọng gây ra như: mệt mỏi miệng ăn không thấy ngon, cổ trướng, phù thũng... Nó còn có tác dụng với bệnh sưng loét, tiêu chảy ra máu, bệnh lỵ...

Trong một số bài thuốc dân gian và trong các sách y học cổ đại, người ta thường dùng cá diếc với một vài vị thuốc Đông y chế biến thành dược thiện [món ăn thuốc].

Chẳng hạn, có thể mổ cá diếc, bỏ nội tạng, nhồi đậu đỏ, xa tiền tử vào bụng cá rồi cho vào nấu canh. Khi canh chín ăn cả nước và cái. Có người còn cho lá trà vào bụng cá rồi cho cá vào nấu canh ăn. Có người còn cho xa tiền tử và sa nhân để làm món canh như trên. Những người mắc bệnh có triệu chứng tiêu chảy có thể dùng tỏi nhồi vào bụng cá diếc rồi nấu canh ăn có hiệu quả rất tốt.

Cá diếc hấp: Cá diếc mổ bỏ nội tạng cho vào bát, cho vừa rượu vang, nêm ít muối và bột ngọt, vài miếng gừng, vài củ hành, sau đó cho vào nồi hấp cách thủy. Khi hấp chín cá có mùi rất thơm ngon. Nếu muốn món này ngon hơn có thể cho vào ít thịt chân giò hun khói thái lát, nấm hương, đậu tương non...vào hấp cùng.

Canh cá diếc: Cho cá diếc làm sạch vào chảo dầu chiên qua, rồi cho vừa rượu vang, muối, bột ngọt, măng vào, đổ thêm nước nấu. Hoặc cá diếc có thể không cần chiên mà nêm gia vị rồi bỏ luôn vào nồi nước để nấu. Nếu cho củ cải thái sợi vào cùng nấu với cá diếc thì món ăn sẽ có hương vị riêng. Những bệnh nhân ung thư phổi ho có đờm ăn món này rất tốt.

Cá diếc om: Cá diếc mổ bỏ nội tạng, rửa sạch, cho vào nồi hầm, nêm vừa rượu vang, xì dầu, muối rồi bắc lên bếp om đến khi xương nhừ là được. Còn muốn kho, ướp cá với hành, xì dầu, đường, giấm, đun đến khi nào thấy nước đặc, thịt mềm là được. Món này vị rất thơm, ngon.

Đặc biệt, trứng cá diếc có thể điều trung bổ can, có tác dụng bồi bổ rất tốt. Khi làm cá để hấp, om hoặc kho nên để riêng trứng cá diếc.

Lương y Vũ Quốc Trung [Hội Đông y Việt Nam]
Theo Khoa học và đời sống